Toplum kurallarla varolur. Hukuk, ahlak, din, gelenek ve moda gibi sosyal davranış kuralları toplumsal yaşamın temel bileşenleridir. Günümüzün karmaşık toplumlarında, düzenin sağlanması, uyuşmazlıkların çözümü veya toplumsal değişimin yönlendirilmesi bakımından hukuk kurallarının önemi, diğer sosyal davranış kurallarına oranla büyük ölçüde artmıştır. Eskiden ahlak, din veya geleneklerle düzenlenen pek çok konu, artık hukuk kurallarıyla düzenleniyor. Hukuk, insan hayatının neredeyse her alanını kuşatmış durumdadır.
Hukuk kurallarının kaynağı nedir? Hangi etkenlere bağlı olarak ve nasıl ortaya çıkarlar? Hukuk bilinçli bir yaratı ürünü müdür, yoksa zaten var olanın keşfi midir? Hukuk insanlığın tarihinde hep var mıydı, hep var olmaya devam edecek mi? Hukuk kurallarının gerektiğinde zor kullanılarak uygulanması neden meşru görülür? Adil olma, adalete yönelme hukukun asli bir özelliği midir? Hukuk kurallarının amacı ve işlevi nedir? Farklı hukuk teorileri bu sorulara farklı yanıtlar verir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm
Doğal Hukuk Teorisi
I- TEOKRATİK DOĞAL HUKUK ANLAYIŞI
A- Sofokles
B- Cicero
C- Aquino'lu Thomas
II- LAİK DOĞAL HUKUK ANLAYIŞI
A- Hugo Grotius
B- John Locke
Toplum Sözleşmesi
Doğal Haklar Teorisi
C- Akılcı Doğal Hukuk Teorisinin Temel Tezleri
D- Immanuel Kant ve Ahlakın Temel İlkesi
Kategorik Buyruk
Evrenselleştirme İlkesi
Araçsallaştırma Yasağı
Kategorik Buyruk ve Özgürlük
Kategorik Buyruklar Çatışır mı?
Tartışma Konusu: Ötanazi
E- Değerler Teorisi
Nesnel Değerlerin Varlığı
İnsan Varlığının Kademeli Yapısı
Değer Yargıları Neden Kişiden Kişiye Değişir?
III- HUKUKUN AMACI: ADALETİ GERÇEKLEŞTİRMEK
A- Adalet Kavramının Felsefi Analizi
B- Adalete Yönelmeyen Hukuk Hukuk mudur?
C- Adalet Türleri
Denkleştirici (Düzeltici) Adalet ve Dağıtıcı Adalet
Hakkaniyet
Sosyal Adalet
Tartışma Konusu: Adalet Türleri
İkinci Bölüm
Hukuksal Pozitivizm
I- HUKUKA POZİTİVİST YAKLAŞIM
II- HUKUKSAL POZİTİVİZMİN ÖNCÜLERİ
A- Thomas Hobbes
Devletin Kökeni
Hobbes'un Hukuk ve Adalet Anlayışı
B- Jeremy Bentham ve John Austin
III- HUKUKSAL POZİTİVİZME GÖRE HUKUKUN NİTELİĞİ
Hukuk Bağımsız Bir Bilimdir
Hukuk Kurallarının Kaynağı Yasakoyucunun İradesidir
Hukuk Kesinlik Sağlar
Hukuk Kuralları Zorlayıcılık Gücüne Sahiptir
Hukuk Kuralları Kapalı Bir Mantık Sistemi Oluşturur
IV- HUKUKSAL POZİTİVİZMİN AHLAKİ VE SİYASİ SONUÇLARI
A- Pozitivizm ve Hukukun Üstünlüğü İlkesi
B- Nazizm ve Hukuksal Pozitivizm
Geçmişe Etkili Yasalar
Gizli Yasalar
Yasaya İtaat Cezalandırılabilir mi?
V- KAPSAYICI HUKUKSAL POZİTİVİZM
A- H. L. A. Hart
Doğal Hukukun Asgari İçeriği
Yargısal Takdir
B- Ronald Dworkin'in İtirazları
Yargısal Takdirin Eleştirisi
Kurallar ve İlkeler
Üçüncü Bölüm
Sosyolojik Pozitivizm
I- HUKUKA SOSYOLOJİK YAKLAŞIM
II- İBN HALDUN
Dayanışma Biçimleri
Soy Dayanışması (Asabiyet) ve Devletin Kuruluşu
III- EMILE DURKHEIM
IV- LEON DUGUIT
Hukukun Kaynağı
Nesnel Hukuk
Hukukun Üstünlüğü İlkesi
V- MAX WEBER
Sosyoloji ve Pozitivizm
Rasyonalitenin Egemenliği ve Kapitalizmin Gelişmesi
Hukuk Kurallarının Ortaya Çıkışı
Hukukun Rasyonelleşmesi ve Otorite Tipleri
Dördüncü Bölüm
Normativist Pozitivizm
Hans Kelsen ve Saf Hukuk Kuramı
Hukuk-Ahlak Ayrımı ve Adalet Kavramı
Normlar Hiyerarşisi ve Temel Norm
Örf ve Adet Hukuku ile Sözleşmeler
Devlet ve Hukuk
Beşinci Bölüm
Faydacı Hukuk Teorisi
I- FAYDACILIK
A- Jeremy Bentham
Fayda İlkesi
Mutluluk Terazisi
Tartışma Konusu: Bentham'ın Gece Nöbeti
B- John Stuart Mill
Özgürlük ve Fayda
Eylem Faydacılığı-Kural Faydacılığı
II- FAYDACILIĞIN ELEŞTİRİSİ
A- Kant'ın Araçsallaştırma Yasağı ve Faydacılık
Tartışma Konusu: Ahlakın En Üstün İlkesi: Mutluluğu Maksimize Etmek
B- John Rawls: Adalet Teorisi
Bilgisizlik Peçesi
Toplum Sözleşmesi
Adalet İlkeleri
Fark İlkesi ve Ahlaki Hak Ediş
Altıncı Bölüm
Marksist Hukuk Teorisi
Marksist Dünya Görüşü
Hukuk Fetişizmi
Hukuk Fetişizminin Özel Bir Türü: Evrensellik İddiası
Hukuk ve Adalet
Hukukun ve Devletin Göreli Özerkliği
Komünist Toplumda Hukuk
Yedinci Bölüm
Feminist Hukuk Teorisi
Liberal Feminizm
Radikal Feminizm
Biyolojik Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet
Kadın Bedeninin Dönüştürülmesi
Özen (Bakım) Ahlakı ve Adalet Ahlakı
Farklı Ahlaki Sesin Analizi
Ortak Bir İnsanlık Ahlakı !
Yeni Bir Hukuk Politikası
Takdir Yetkisi ve Hakkaniyet İlkesi
Hukuk Dilinin Cinsiyetçi Yorumu
Tartışma Konusu: Kürtaj
KAYNAKLAR