Taşınır mülkiyeti, Türk Medeni Kanununun "Eşya Hukuku" kitabının 762 ila 778. maddelerinde düzenlenmiştir. Taşınır mülkiyeti başlığı altında sadece bu mülkiyetin konusu, kazanılması ve kaybı ele alınmış, taşınır mülkiyetinin kapsamı ve kısıtlamaları, düzenleme dışı bırakılmıştır. Ancak Medeni Kanunun bu yaklaşımı, taşınır mülkiyetinin pek önemsiz olduğunu göstermez. Hatta günümüzün ekonomik ve sosyal hayatında, menkul sermaye giderek daha çok önem kazanmaktadır.
Bu monografik eserde, kanunun sistematiği takip edilmiş; TMK m. 762-778 hükümleri çerçevesinde taşınır mülkiyetinin konusu, devren kazanılması, aslen kazanılması ve kaybedilmesi, tüm yönleriyle etraflıca ele alınmıştır. Kanuni düzenlemeler ve öğretideki görüşler çerçevesinde, taşınır mülkiyetinin teorik esasları ortaya konmuş, Alman hukukundaki düzenlemelere değinilmiş, konuyla ilgili Yargıtay ve İsviçre Federal Mahkemesi kararlarına yer verilmiştir.
Konuyu derinlemesine işleyebilmek için, çalışmanın içeriği, Medeni Kanunun taşınır mülkiyeti hükümleri (TMK m. 762-778) ile sınırlı bırakılmamıştır. Taşınır mülkiyetini ilgilendiren diğer yasal düzenlemeler de irdelenmiştir. Ayrıca taşınırlarda da uygulama alanı bulması nedeniyle, mülkiyet hakkının genel esasları (mülkiyet hakkının sağladığı yetkiler, istihkak davası, elatmanın önlenmesi davası, mülkiyet hakkının kapsamı, bütünleyici parça ve eklenti) geniş olarak açıklanmıştır. Günlük hayattaki önemlerinden ötürü, motorlu araçlar, gemiler ve uçaklar gibi sicilli taşınırların devrindeki özellikler de inceleme konusu yapılmıştır.(TANITIM YAZISI)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
§ 1. Taşınır Mülkiyetinin Konusu
I. TAŞINIR EŞYA
A. Eşya Kavramı
B. Taşınır Eşya-Taşınmaz Eşya Ayrımı
II. DOĞAL GÜÇLER
§ 2. Mülkiyet Hakkının Genel Esasları
I. MÜLKİYET HAKKININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
A. Mülkiyet Hakkının Tanımı
B. Mülkiyet Hakkının Özellikleri
II. MÜLKİYET HAKKININ SAĞLADIĞI YETKİLER
A. Aktif Yetki (Mülkiyetin Olumlu İçeriği)
B. Koruyucu Yetki (Mülkiyetin Olumsuz İçeriği)
1. İstihkak Davası (Rei vindicatio)
2. Elatmanın Önlenmesi Davası (Actio negatoria)
III. MÜLKİYET HAKKININ KAPSAMI
A. Bütünleyici Parça
1. Bütünleyici Parça Sayılmanın Koşulları
a. Ekonomik Bağlantının (İç İlişkinin) Bulunması
b. Maddi Bağlantının (Dış İlişkinin) Bulunması
c. Yerel Adetlerin Bulunması
2. Kanunen Bütünleyici Parça Sayılan Şeyler (Arazideki Yapılar, Bitkiler, Kaynaklar ve Doğal Ürünler)
3. Bütünleyici Parça Sayılmanın Sonuçları
B. Eklenti
1. Eklenti Sayılmanın Koşulları
a. Özgülemenin Bulunması
b. Maddi Bağlantının Bulunması
2. Eklenti Sayılmanın Sonuçları
§ 3. Taşınır Mülkiyetinin Kazanılması
I. DEVREN KAZANMA-ASLEN KAZANMA AYRIMI
II. DEVREN KAZANMANIN CÜZİ VEYA KÜLLİ HALEFİYET ŞEKLİNDE GERÇEKLEŞMESİ
§ 4. Hukuki İşlem Yoluyla Mülkiyetin Nakli
I. TMK m. 763'ÜN UYGULAMA ALANI
II. TARAFLARIN ANLAŞMASI: BORÇLANDIRICI İŞLEM-TASARRUF İŞLEMİ AYRIMI
III. BORÇLANDIRICI İŞLEM AŞAMASI
A. Borçlandırıcı İşlem Türleri
B. Borçlandırıcı İşlemin Şekli
C. Borçlandırıcı İşlemin Özellikleri
IV. TASARRUF İŞLEMİ AŞAMASI
A. Tasarruf İşleminin Unsurları: Ayni Sözleşme + Zilyetliğin Devri
B. Ayni Sözleşme
C. Zilyetliğin Devri
1. Genel Olarak Zilyetlik
2. Zilyetliğin Devrinin Zorunlu Olması
3. Zilyetliğin Devrinin Amacı
4. Zilyetliğin Devrinin Gerçekleşmesi
a. Dolaysız Zilyetliğin Devri
b. Dolaylı Zilyetliğin Devri
D. Tasarruf İşleminin Özellikleri
1. Sebebe Bağlı veya Soyut Olması
a. Sebebe Bağlılık Görüşü
b. Soyutluk Görüşü
c. Değerlendirme: Soyutluk Görüşünün Üstünlüğü
d. Sebebe Bağlılık-Soyutluk Tartışmasının Önemsizleştiği Haller
2. Belirlilik ve Tipe Bağlılık İlkelerine Uygun Olması
3. Tasarruf Yetkisinin Gerekli Olması
E. Tasarruf İşleminin Geçerliliğini (Mülkiyetin Naklini) Etkileyen Haller
1. Genel Olarak
2. Ahlaka ve Hukuka Aykırılığın Etkisi
3. Şekle Aykırılığın Etkisi
4. Muvazaanın Etkisi
5. İmkansızlığın Etkisi
6. Aşırı Yararlanmanın Etkisi
7. İrade Sakatlığının Etkisi
8. Sözleşmeden Dönmenin Etkisi
§ 5. Sicilli Taşınırlarda Mülkiyetin Nakli
I. TESCİL EDİLMİŞ MOTORLU ARAÇLARDA MÜLKİYETİN NAKLİ
II. SİCİLE KAYITLI GEMİLERDE MÜLKİYETİN NAKLİ
III. TESCİLE TABİ HAVA ARAÇLARINDA MÜLKİYETİN NAKLİ
§ 6. Zilyetliğin Devrine Gerek Olmadan Mülkiyetin Nakli
I. GENEL OLARAK
II. ÇEŞİTLİ KANUNLARDA ÖNGÖRÜLEN İSTİSNAİ KAZANMA YOLLARI
A. Açık Artırma Yoluyla Mülkiyetin Nakli
B. Külli Halefiyet Yoluyla Mülkiyetin Nakli
1. Ticari İşletmenin Devri
2. Şirketlerin Birleşmesi
3. Şirket Bölünmesi
4. Sona Eren Tüzel Kişinin Malvarlığının Özgülenmesi
C. Ticaret Şirketinin Kurulması Yoluyla Mülkiyetin Nakli
D. Vakfın Kurulması Yoluyla Mülkiyetin Nakli
E. Bazı Ulaşım Araçlarında Anlaşma Yoluyla Mülkiyetin Nakli
F. Eklenti Yoluyla Mülkiyetin Nakli
§ 7. Mülkiyetin Naklinde İyiniyetin Korunması
I. İYİNİYETİN KORUNMASINA İLİŞKİN GENEL ESASLAR
II. İYİNİYETİN TAM OLARAK KORUNMASI
A. Emin Sıfatıyla Zilyetten Ayni Hak Kazanılması
1. Koşulları
2. Sonucu
3. Sicilli Taşınırlardaki Durum
B. Para ve Hamile Yazılı Senetlerin Kazanılması
III. İYİNİYETİN KISMİ OLARAK KORUNMASI
IV. İYİNİYETİN HİÇ KORUNMAMASI
V. TAŞINIR DAVASI
A. Koşulları
B. Mevcut Zilyedin Üstün Hak Karinesinin Çürütülmesi
1. Mevcut Zilyedin Zilyetliği Kötüniyetle Kazanması
2. Taşınırın Önceki Zilyedin Elinden Rızası Dışında Çıkması
C. Taşınır Davasının Benzer Davalar ile Karşılaştırılması
1. Taşınır Davası ile Zilyetlik Davalarının Karşılaştırılması
2. Taşınır Davası ile Mülkiyet Hakkına Dayanan İstihkak Davasının Karşılaştırılması
§ 8. Mülkiyetin Saklı Tutulması ve Tasarruf İşleminin Koşula veya Vadeye Bağlanması
I. MÜLKİYETİ SAKLI TUTMA SÖZLEŞMESİ
A. İşlevi
B. Tanımı
C. Kapsamı
D. Şekli
E. Hükümleri
II. TASARRUF İŞLEMİNİN KOŞULA VEYA VADEYE BAĞLANMASI
A. Tasarruf İşleminin Koşula Bağlanması
1. Genel Olarak
2. Kanunda Öngörülen Koşullu Tasarruf İşlemleri
a. Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesi
b. Beğenme Koşuluyla Satış
c. Bağışlayana Dönme Koşullu Bağışlama
3. Kanunda Öngörülenler Dışında Koşullu Tasarruf İşlemi Yapabilme İmkanı
4. İnançlı Devirdeki (Teminaten Temlikteki) Özellik
B. Tasarruf İşleminin Vadeye Bağlanması
§ 9. Taşınır Mülkiyetinin Aslen kazanılması
I. GENEL OLARAK
II. SAHİPLENME
III. BULUNMUŞ EŞYA
A. Bulunmuş Eşya Kavramı ve Uygulanacak Hükümler
B. Arama ve İlan
C. Koruma ve Satma
D. Mülkiyetin Kazanılması, Geri Verme
IV. DÜŞEN VEYA SÜRÜKLENEN ŞEYLER
V. ARI OĞULUNUN GÖÇMESİ
VI. DEFİNE
A. Define Kavramı
B. Definenin Mülkiyetinin Kazanılması
C. Defineyi Bulanın Ödül İsteme Hakkı
VII. BİLİMSEL DEĞERİ OLAN EŞYA
VIII. İŞLEME
A. İşleme Kavramı
B. TMK m. 775'in Uygulama Alanı ve Yeni Şeyin Özellikleri
C. Yeni Şeyin Malikinin Belirlenmesi
D. İşleyenin Kötüniyetli Olması
E. Alacak Talepleri
IX. KARIŞMA VE BİRLEŞME
A. Karışma ve Birleşme Kavramları
B. TMK m. 776'nın Uygulama Alanı ve Yeni Şeyin Özellikleri
C. Yeni Şeyin Malikinin Belirlenmesi
D. Alacak Talepleri
X. KAZANDIRICI ZAMANAŞIMI
A. Zamanaşımı ile Kazanmanın Koşulları
1. Taşınır Zamanaşımıyla Kazanmaya Elverişli Olmalı
2. Zilyetlik Malik Sıfatıyla Olmalı
3. Malik Sıfatıyla Zilyet İyiniyetli Olmalı
4. Malik Sıfatıyla Zilyetlik Davasız ve Aralıksız Beş Yıl Sürmüş Olmalı
B. Zamanaşımı ile Kazanmanın Sonuçları
C. Zamanaşımı ile Sınırlı Ayni Hak Kazanma
§ 10. Taşınır Mülkiyetinin Kaybedilmesi
I. GENEL OLARAK
II. MÜLKİYETİN NİSBİ KAYBI
III. MÜLKİYETİN MUTLAK KAYBI
A. Taşınırın Yok Olması
B. Taşınırın Özel Mülkiyete Konu Olmaktan Çıkması
C. Mülkiyetin Terki
KAYNAKÇA
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
§ 1. Taşınır Mülkiyetinin Konusu
I. TAŞINIR EŞYA
A. Eşya Kavramı
B. Taşınır Eşya-Taşınmaz Eşya Ayrımı
II. DOĞAL GÜÇLER
§ 2. Mülkiyet Hakkının Genel Esasları
I. MÜLKİYET HAKKININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
A. Mülkiyet Hakkının Tanımı
B. Mülkiyet Hakkının Özellikleri
II. MÜLKİYET HAKKININ SAĞLADIĞI YETKİLER
A. Aktif Yetki (Mülkiyetin Olumlu İçeriği)
B. Koruyucu Yetki (Mülkiyetin Olumsuz İçeriği)
1. İstihkak Davası (Rei vindicatio)
2. Elatmanın Önlenmesi Davası (Actio negatoria)
III. MÜLKİYET HAKKININ KAPSAMI
A. Bütünleyici Parça
1. Bütünleyici Parça Sayılmanın Koşulları
a. Ekonomik Bağlantının (İç İlişkinin) Bulunması
b. Maddi Bağlantının (Dış İlişkinin) Bulunması
c. Yerel Adetlerin Bulunması
2. Kanunen Bütünleyici Parça Sayılan Şeyler (Arazideki Yapılar, Bitkiler, Kaynaklar ve Doğal Ürünler)
3. Bütünleyici Parça Sayılmanın Sonuçları
B. Eklenti
1. Eklenti Sayılmanın Koşulları
a. Özgülemenin Bulunması
b. Maddi Bağlantının Bulunması
2. Eklenti Sayılmanın Sonuçları
§ 3. Taşınır Mülkiyetinin Kazanılması
I. DEVREN KAZANMA-ASLEN KAZANMA AYRIMI
II. DEVREN KAZANMANIN CÜZİ VEYA KÜLLİ HALEFİYET ŞEKLİNDE GERÇEKLEŞMESİ
§ 4. Hukuki İşlem Yoluyla Mülkiyetin Nakli
I. TMK m. 763'ÜN UYGULAMA ALANI
II. TARAFLARIN ANLAŞMASI: BORÇLANDIRICI İŞLEM-TASARRUF İŞLEMİ AYRIMI
III. BORÇLANDIRICI İŞLEM AŞAMASI
A. Borçlandırıcı İşlem Türleri
B. Borçlandırıcı İşlemin Şekli
C. Borçlandırıcı İşlemin Özellikleri
IV. TASARRUF İŞLEMİ AŞAMASI
A. Tasarruf İşleminin Unsurları: Ayni Sözleşme + Zilyetliğin Devri
B. Ayni Sözleşme
C. Zilyetliğin Devri
1. Genel Olarak Zilyetlik
2. Zilyetliğin Devrinin Zorunlu Olması
3. Zilyetliğin Devrinin Amacı
4. Zilyetliğin Devrinin Gerçekleşmesi
a. Dolaysız Zilyetliğin Devri
b. Dolaylı Zilyetliğin Devri
D. Tasarruf İşleminin Özellikleri
1. Sebebe Bağlı veya Soyut Olması
a. Sebebe Bağlılık Görüşü
b. Soyutluk Görüşü
c. Değerlendirme: Soyutluk Görüşünün Üstünlüğü
d. Sebebe Bağlılık-Soyutluk Tartışmasının Önemsizleştiği Haller
2. Belirlilik ve Tipe Bağlılık İlkelerine Uygun Olması
3. Tasarruf Yetkisinin Gerekli Olması
E. Tasarruf İşleminin Geçerliliğini (Mülkiyetin Naklini) Etkileyen Haller
1. Genel Olarak
2. Ahlaka ve Hukuka Aykırılığın Etkisi
3. Şekle Aykırılığın Etkisi
4. Muvazaanın Etkisi
5. İmkansızlığın Etkisi
6. Aşırı Yararlanmanın Etkisi
7. İrade Sakatlığının Etkisi
8. Sözleşmeden Dönmenin Etkisi
§ 5. Sicilli Taşınırlarda Mülkiyetin Nakli
I. TESCİL EDİLMİŞ MOTORLU ARAÇLARDA MÜLKİYETİN NAKLİ
II. SİCİLE KAYITLI GEMİLERDE MÜLKİYETİN NAKLİ
III. TESCİLE TABİ HAVA ARAÇLARINDA MÜLKİYETİN NAKLİ
§ 6. Zilyetliğin Devrine Gerek Olmadan Mülkiyetin Nakli
I. GENEL OLARAK
II. ÇEŞİTLİ KANUNLARDA ÖNGÖRÜLEN İSTİSNAİ KAZANMA YOLLARI
A. Açık Artırma Yoluyla Mülkiyetin Nakli
B. Külli Halefiyet Yoluyla Mülkiyetin Nakli
1. Ticari İşletmenin Devri
2. Şirketlerin Birleşmesi
3. Şirket Bölünmesi
4. Sona Eren Tüzel Kişinin Malvarlığının Özgülenmesi
C. Ticaret Şirketinin Kurulması Yoluyla Mülkiyetin Nakli
D. Vakfın Kurulması Yoluyla Mülkiyetin Nakli
E. Bazı Ulaşım Araçlarında Anlaşma Yoluyla Mülkiyetin Nakli
F. Eklenti Yoluyla Mülkiyetin Nakli
§ 7. Mülkiyetin Naklinde İyiniyetin Korunması
I. İYİNİYETİN KORUNMASINA İLİŞKİN GENEL ESASLAR
II. İYİNİYETİN TAM OLARAK KORUNMASI
A. Emin Sıfatıyla Zilyetten Ayni Hak Kazanılması
1. Koşulları
2. Sonucu
3. Sicilli Taşınırlardaki Durum
B. Para ve Hamile Yazılı Senetlerin Kazanılması
III. İYİNİYETİN KISMİ OLARAK KORUNMASI
IV. İYİNİYETİN HİÇ KORUNMAMASI
V. TAŞINIR DAVASI
A. Koşulları
B. Mevcut Zilyedin Üstün Hak Karinesinin Çürütülmesi
1. Mevcut Zilyedin Zilyetliği Kötüniyetle Kazanması
2. Taşınırın Önceki Zilyedin Elinden Rızası Dışında Çıkması
C. Taşınır Davasının Benzer Davalar ile Karşılaştırılması
1. Taşınır Davası ile Zilyetlik Davalarının Karşılaştırılması
2. Taşınır Davası ile Mülkiyet Hakkına Dayanan İstihkak Davasının Karşılaştırılması
§ 8. Mülkiyetin Saklı Tutulması ve Tasarruf İşleminin Koşula veya Vadeye Bağlanması
I. MÜLKİYETİ SAKLI TUTMA SÖZLEŞMESİ
A. İşlevi
B. Tanımı
C. Kapsamı
D. Şekli
E. Hükümleri
II. TASARRUF İŞLEMİNİN KOŞULA VEYA VADEYE BAĞLANMASI
A. Tasarruf İşleminin Koşula Bağlanması
1. Genel Olarak
2. Kanunda Öngörülen Koşullu Tasarruf İşlemleri
a. Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesi
b. Beğenme Koşuluyla Satış
c. Bağışlayana Dönme Koşullu Bağışlama
3. Kanunda Öngörülenler Dışında Koşullu Tasarruf İşlemi Yapabilme İmkanı
4. İnançlı Devirdeki (Teminaten Temlikteki) Özellik
B. Tasarruf İşleminin Vadeye Bağlanması
§ 9. Taşınır Mülkiyetinin Aslen kazanılması
I. GENEL OLARAK
II. SAHİPLENME
III. BULUNMUŞ EŞYA
A. Bulunmuş Eşya Kavramı ve Uygulanacak Hükümler
B. Arama ve İlan
C. Koruma ve Satma
D. Mülkiyetin Kazanılması, Geri Verme
IV. DÜŞEN VEYA SÜRÜKLENEN ŞEYLER
V. ARI OĞULUNUN GÖÇMESİ
VI. DEFİNE
A. Define Kavramı
B. Definenin Mülkiyetinin Kazanılması
C. Defineyi Bulanın Ödül İsteme Hakkı
VII. BİLİMSEL DEĞERİ OLAN EŞYA
VIII. İŞLEME
A. İşleme Kavramı
B. TMK m. 775'in Uygulama Alanı ve Yeni Şeyin Özellikleri
C. Yeni Şeyin Malikinin Belirlenmesi
D. İşleyenin Kötüniyetli Olması
E. Alacak Talepleri
IX. KARIŞMA VE BİRLEŞME
A. Karışma ve Birleşme Kavramları
B. TMK m. 776'nın Uygulama Alanı ve Yeni Şeyin Özellikleri
C. Yeni Şeyin Malikinin Belirlenmesi
D. Alacak Talepleri
X. KAZANDIRICI ZAMANAŞIMI
A. Zamanaşımı ile Kazanmanın Koşulları
1. Taşınır Zamanaşımıyla Kazanmaya Elverişli Olmalı
2. Zilyetlik Malik Sıfatıyla Olmalı
3. Malik Sıfatıyla Zilyet İyiniyetli Olmalı
4. Malik Sıfatıyla Zilyetlik Davasız ve Aralıksız Beş Yıl Sürmüş Olmalı
B. Zamanaşımı ile Kazanmanın Sonuçları
C. Zamanaşımı ile Sınırlı Ayni Hak Kazanma
§ 10. Taşınır Mülkiyetinin Kaybedilmesi
I. GENEL OLARAK
II. MÜLKİYETİN NİSBİ KAYBI
III. MÜLKİYETİN MUTLAK KAYBI
A. Taşınırın Yok Olması
B. Taşınırın Özel Mülkiyete Konu Olmaktan Çıkması
C. Mülkiyetin Terki
KAYNAKÇA