Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bir başvuruyu ihlal tespiti ile sonuçlandırırsa, diğer bazı şartların da gerçekleşmesi halinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 41. maddesine göre hakkaniyete uygun tatmin kararı verebilir. Tatmin kurumu, Sözleşme'deki hakların ihlal edilmesi sonucunda meydana gelen bireysel zararların giderilmesi işlevini görmektedir. Çalışmanın amacı Mahkeme'nin tatmin kararı verme yetkisini nasıl kullandığını incelemektir. Bu çerçevede özellikle tatmin şeklinin ne olduğu ve "hakkaniyete uygun" olma ölçütünün nasıl uygulandığı hususları üzerinde durulmuştur. Mahkeme kararları çalışmanın başat kaynağını teşkil etmektedir. Ancak, komite kararları içtihat oluşturmadıklarından kapsam dışında bırakılmıştır. Çalışmada tatminin kural olarak tazminat biçimini aldığı tespit edilmiş olup Mahkeme'nin ulusal mahkemelerin yaptığı gibi detaylı bir analiz yaparak tam anlamıyla tutarlı ve öngörülebilir tazminat kararları vermesinin beklenemeyeceği sonucuna varılmıştır.(TANITIM YAZISI)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
AİHM YARGILAMASINDA TATMİN KURUMU
1.1. HAKKANİYETE UYGUN TATMİN KARARI
1.1.1. Tatmin Kararının Hukuki Dayanağı
1.1.2. Tatmin Kararının AİHM Kararları Arasındaki Yeri
1.1.3. Tatmin Kararı Vermeye Yetkili Olan Birimler
1.1.4. Müstakil Tatmin Kararları
1.2. HAKKANİYETE UYGUN TATMİN KAVRAMI
1.2.1. Tatmin (Satisfaction)
1.2.2. Hakkaniyete Uygun (Just)
1.2.3. Hakkaniyete Uygun Tatmin (Just Satisfaction)
1.2.3.1. Uluslararası Hukuktaki Tatmin Kurumundan Farkı
1.2.3.2. Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminattan Farkı
1.2.4. Just Satisfaction Kavramının Türkçe Karşılığı
1.3. TATMİN ŞEKLİ 31
1.3.1. Tatmin Şekline İlişkin İçtihadın Oluşumu (İlk Tatmin Kararları)
1.3.2. Kural: Tatminin Tazminat Şeklinde Olması
1.3.3. İstisna: Yargısal Emir Şeklindeki Tatmin Kararları
1.3.3.1. Özel Önlem Alınmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.1. Mülkiyetin İadesine Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.2. Başvurucunun Serbest Bırakılmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.3. Yargı Kararlarının Uygulanmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.4. Özel Önlem Alınmasına Hükmedilen Diğer Kararlar
1.3.3.2. Genel Önlem Alınmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.4. Sonuç: İnsan Haklarının Korunmasında İkincillik İlkesi
1.4. BİRİNCİ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME
İKİNCİ BÖLÜM
TATMİN KARARININ KOŞULLARI
2.1. İHLAL TESPİTİ
2.1.1. İhlal Analizleri
2.1.2. İhlal Biçimleri
2.1.3. İhlal Tespiti İçermeyen Kararlar
2.2. İHLALDEN KAYNAKLANAN ZARAR
2.2.1. Tatmin Kapsamındaki Zararlar
2.2.1.1. Maddi Zarar
2.2.1.2. Manevi Zarar
2.2.1.3. Başvurucu Tarafından Yapılan Masraflar
2.2.2. İlliyet Bağı
2.2.3. Zarar Gören Tarafın Tespiti
2.2.3.1. Bireysel Başvurularda
2.2.3.2. Devlet Başvurularında
2.3. İÇ HUKUKUN TAM GİDERİME İMKAN VERMEMESİ
2.3.1. Uluslararası Hukukta Giderim
2.3.2. İç Hukukta Giderim
2.3.2.1. Eski Hale Getirmenin Fiilen Mümkün Olduğu Hallerde
2.3.2.2. Eski Hale Getirmenin Fiilen Mümkün Olmadığı Hallerde
2.3.3. İç Hukukta Giderim Yollarını Tüketme Zorunluluğunun Olmaması
2.4. BAŞVURUCUNUN TALEBİ
2.4.1. Talebin Yapılacağı Süre
2.4.2. Talebin Belgelendirilmesi
2.4.3. Talebin Detaylandırılması
2.5. MAHKEME'NİN TATMİNİ GEREKLİ GÖRMESİ
2.5.1. Gerekliliğin Uygunluktan Farkı
2.5.2. İhlal Tespitinin Bizatihi Tatmin Olarak Görülmesi
2.6. İKİNCİ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAKKANİYETE UYGUNLUĞUN TAKDİRİ
3.1. GENEL İLKELER
3.1.1. Her Davanın Özel Koşullarının Dikkate Alınması
3.1.2. Mahkeme'nin Ulusal Standartlarla Bağlı Olmaması
3.1.3. Mahkeme'nin Taleple Bağlı Olması
3.1.4. Tatmin Amacı Dışında Kalan Talepler
3.1.5. Tazminatın Ödeme Yeri ve Zamanı ile Faize İlişkin Hususlar
3.2. MADDİ TAZMİNATIN TAKDİRİ
3.2.1. Halihazırda Gerçekleşmiş Olan Zararlar
3.2.2. Gelecekte Gerçekleşmesi Beklenen Zararlar
3.3. MANEVİ TAZMİNATIN TAKDİRİ
3.3.1. Hangi Koşullarda Tazminata Hükmedileceği Sorunu
3.3.2. Tazminatın Hesaplanmasında Yöntem Sorunu
3.4. MASRAFLARA İLİŞKİN TAZMİNATIN TAKDİRİ
3.4.1. Masrafların Gerçekliği
3.4.2. Masrafların Gerekliliği
3.4.3. Masrafların Makul Olması
3.5. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME
SONUÇ
KAYNAKLAR
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
AİHM YARGILAMASINDA TATMİN KURUMU
1.1. HAKKANİYETE UYGUN TATMİN KARARI
1.1.1. Tatmin Kararının Hukuki Dayanağı
1.1.2. Tatmin Kararının AİHM Kararları Arasındaki Yeri
1.1.3. Tatmin Kararı Vermeye Yetkili Olan Birimler
1.1.4. Müstakil Tatmin Kararları
1.2. HAKKANİYETE UYGUN TATMİN KAVRAMI
1.2.1. Tatmin (Satisfaction)
1.2.2. Hakkaniyete Uygun (Just)
1.2.3. Hakkaniyete Uygun Tatmin (Just Satisfaction)
1.2.3.1. Uluslararası Hukuktaki Tatmin Kurumundan Farkı
1.2.3.2. Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminattan Farkı
1.2.4. Just Satisfaction Kavramının Türkçe Karşılığı
1.3. TATMİN ŞEKLİ 31
1.3.1. Tatmin Şekline İlişkin İçtihadın Oluşumu (İlk Tatmin Kararları)
1.3.2. Kural: Tatminin Tazminat Şeklinde Olması
1.3.3. İstisna: Yargısal Emir Şeklindeki Tatmin Kararları
1.3.3.1. Özel Önlem Alınmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.1. Mülkiyetin İadesine Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.2. Başvurucunun Serbest Bırakılmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.3. Yargı Kararlarının Uygulanmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.3.1.4. Özel Önlem Alınmasına Hükmedilen Diğer Kararlar
1.3.3.2. Genel Önlem Alınmasına Hükmedilen Kararlar
1.3.4. Sonuç: İnsan Haklarının Korunmasında İkincillik İlkesi
1.4. BİRİNCİ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME
İKİNCİ BÖLÜM
TATMİN KARARININ KOŞULLARI
2.1. İHLAL TESPİTİ
2.1.1. İhlal Analizleri
2.1.2. İhlal Biçimleri
2.1.3. İhlal Tespiti İçermeyen Kararlar
2.2. İHLALDEN KAYNAKLANAN ZARAR
2.2.1. Tatmin Kapsamındaki Zararlar
2.2.1.1. Maddi Zarar
2.2.1.2. Manevi Zarar
2.2.1.3. Başvurucu Tarafından Yapılan Masraflar
2.2.2. İlliyet Bağı
2.2.3. Zarar Gören Tarafın Tespiti
2.2.3.1. Bireysel Başvurularda
2.2.3.2. Devlet Başvurularında
2.3. İÇ HUKUKUN TAM GİDERİME İMKAN VERMEMESİ
2.3.1. Uluslararası Hukukta Giderim
2.3.2. İç Hukukta Giderim
2.3.2.1. Eski Hale Getirmenin Fiilen Mümkün Olduğu Hallerde
2.3.2.2. Eski Hale Getirmenin Fiilen Mümkün Olmadığı Hallerde
2.3.3. İç Hukukta Giderim Yollarını Tüketme Zorunluluğunun Olmaması
2.4. BAŞVURUCUNUN TALEBİ
2.4.1. Talebin Yapılacağı Süre
2.4.2. Talebin Belgelendirilmesi
2.4.3. Talebin Detaylandırılması
2.5. MAHKEME'NİN TATMİNİ GEREKLİ GÖRMESİ
2.5.1. Gerekliliğin Uygunluktan Farkı
2.5.2. İhlal Tespitinin Bizatihi Tatmin Olarak Görülmesi
2.6. İKİNCİ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAKKANİYETE UYGUNLUĞUN TAKDİRİ
3.1. GENEL İLKELER
3.1.1. Her Davanın Özel Koşullarının Dikkate Alınması
3.1.2. Mahkeme'nin Ulusal Standartlarla Bağlı Olmaması
3.1.3. Mahkeme'nin Taleple Bağlı Olması
3.1.4. Tatmin Amacı Dışında Kalan Talepler
3.1.5. Tazminatın Ödeme Yeri ve Zamanı ile Faize İlişkin Hususlar
3.2. MADDİ TAZMİNATIN TAKDİRİ
3.2.1. Halihazırda Gerçekleşmiş Olan Zararlar
3.2.2. Gelecekte Gerçekleşmesi Beklenen Zararlar
3.3. MANEVİ TAZMİNATIN TAKDİRİ
3.3.1. Hangi Koşullarda Tazminata Hükmedileceği Sorunu
3.3.2. Tazminatın Hesaplanmasında Yöntem Sorunu
3.4. MASRAFLARA İLİŞKİN TAZMİNATIN TAKDİRİ
3.4.1. Masrafların Gerçekliği
3.4.2. Masrafların Gerekliliği
3.4.3. Masrafların Makul Olması
3.5. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME
SONUÇ
KAYNAKLAR