20. yüzyılın ortalarından itibaren, gemi inşa teknolojisindeki gelişmelere bağlı olarak hızlı ve güvenilir gemiler inşa edilmiş ve taşıma süresi kısalmıştır. Bunun dışında, lüks kruvaziyerlerin inşa edilmeye başlanması ile deniz yolu ile yolcu taşımacılığı yolcuların bir yerden diğer yere taşınması dışında ayrıca konaklama ve tatil hizmetlerinin de sunulduğu bir taşıma türü olarak görülmeye başlanmıştır. Bütün bu gelişmeler, deniz yolunu, yolcu taşımacılığında sık tercih edilen bir taşıma türü haline getirdiği gibi, ulusal ve uluslararası gelişmelere uygun nitelikteki yeni düzenlemelerin ihdası da kaçınılmaz olmuştur. Bu gereksinim doğrultusunda, deniz yolu ile yolcu taşımalarında taşıyanın sorumluluğuna ilişkin çeşitli milletlerarası sözleşmeler yapılmışsa da fazla rağbet görmemiştir. Nihayetinde, 2002 yılında, Londra'da 1974 tarihli Atina Sözleşmesi'ni tadil etmek üzere yeni bir Protokol kabul edilmiştir. Sonradan, bu Protokolün, 1974 tarihli Sözleşmede köklü sayılabilecek değişiklikler yaptığı gözetilerek bağımsız bir sözleşme olarak kabul edilmesi kararlaştırılmıştır. Geniş katılımın sağlandığı ve 23 Nisan 2014 tarihinde yürürlüğe giren Sözleşme Türk Ticaret Kanunu'nun deniz yolu ile yolcu taşıma sözleşmelerinin düzenlendiği bölümünün kaynağını teşkil etmektedir. Birkaç hüküm dışında, 2002 Atina Sözleşmesi hükümleri, Türkçeye tercüme edilerek Türk Ticaret Kanunu'na aynen alınmıştır. Diğer taraftan, halihazırda Türkiye'nin de Sözleşmeye taraf olma çalışmaları devam etmektedir. Bu nedenle, çalışmada, taşıyanın gemi kazasından sorumluluğu incelenirken Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri ile 2002 Atina Sözleşmesi hükümleri birlikte değerlendirilerek deniz yolu ile yolcu taşıması sözleşmeleri bakımından uygulamada ortaya çıkabilecek ihtilaflar çözüme kavuşturulmaya çalışılmıştır.(TANITIM YAZISI)

GİRİŞ

Birinci Bölüm
I. Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmeleri ve Deniz Yolu ile Yolcu Taşımalarını Düzenleyen Hükümler
A. Genel Olarak Deniz Taşımaları ve Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmeleri
B. Deniz Yolu İle Yolcu Taşımalarını Düzenleyen Hükümler
1. Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Milletlerarası Hukuktaki Kaynakları
a. Milletlerarası Sözleşmeler
b. Avrupa Birliği Mevzuatı: Deniz Ulaşımı Güvenliği Üçüncü Paketi ve Deniz Yolu ile Yolcu Taşımalarında Taşıyanın Kazadan Doğan Sorumluluğuna İlişkin Avrupa Parlamentosu Düzenlemesi
2. Türk Hukuku
a. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu
b. Kanunlar İhtilafı Hükümleri: Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK)
C. Türk Ticaret Kanunu'nda ve 2002 Atina Sözleşmesi'nde Genel Olarak Deniz Yolu İle Yolcu Taşıma Sözleşmesi; Sözleşmenin Tarafları ve Unsurları
1. Tanım, Sözleşmenin Kurulması ve Hukuki Niteliği
2. Sözleşmenin Tarafları ve Diğer İlgililer
a. Taşıyan
b. Fiili Taşıyan
c. Yolcu ve Taşınma Hakkının Devredildiği Diğer Kimseler

İkinci Bölüm
I. Taşıyanın Deniz Yolu İle Yolcu Taşıma Sözleşmesinden Doğan Borçları Ve Sorumluluğu İle Özel Olarak Gemi Kazasından Doğan Sorumluluk
A. Taşıyanın Sorumluluğu
1. Genel Olarak
2. Taşıyanın Borçları
a. Yolcuyu Sağ ve Salim Olarak Taşıma Borcu
b. Taşımayı Zamanında Yapma Borcu
c. Yolcu Beraberindeki Bagajı Taşıma Borcu
d. Sorumluluk Sigortası Yaptırma Borcu
B. Taşıyanın Gemi Kazasından Doğan Sorumluluğu
1. Genel Olarak
a. Gemi Kazası
b. Zarar
c. Kusur
d. Nedensellik Bağı
2. Sorumluluğun Hukuki Niteliği
3. Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu
a. Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu
b. Taşıyanın Adamlarının Sorumluluğu
4. Taşıyanın Üçüncü Kişilerin Fiillerinden Sorumluluğu
a. Taşıyanın Fiilî Taşıyanın Fiillerinden Doğan Sorumluluğu
b. Taşıyanın Kendi Adamlarının ve Fiilî Taşıyanın Adamlarının Fiillerinden Sorumluluğu
5. Taşıyanın Sorumluluktan Kurtulması
a. Savaş, Düşmanlık, İç Savaş, İsyan Veya İstisnai Nitelikte, Kaçınılamaz ve Engellenmesi Mümkün Olmayan Nitelikteki Bir Doğa Olayı
b. Üçüncü Kişinin Kastı
c. Birlikte kusur
d. Sözleşmesel Hükümler
e. Zararı Bildirim Yükümlülüğü ve Bildirim Yapılmamasının Taşıyanın Sorumluluğuna Etkisi
f. Sözleşmede/Kanunda Öngörülen Süre İçinde Dava Açılmamış Olması

Üçüncü Bölüm
I. Taşıyanın Gemi Kazasından Doğan Sorumluluğunun Kapsamı ve Sorumluluk Davası
A. SORUMLULUĞUN KAPSAMI
1. Genel Olarak
2. Sorumluluğun Sınırlandırılması
a. Sorumluluğun Sınırlandırılmasında Esas Alınan Hesap Birimi ve Hesaplama
b. Sorumluluk Sınırları
c. Sorumluluk Sınırlarının Değiştirilmesi
d. Sorumluluğu Sınırlandırma Hakkından Faydalanabilecek Kişiler
3. Sorumluluğu Sınırlandırma Hakkının Kaybı
4. Sorumluluğun Sınırlandırılmasına İlişkin Diğer Sözleşmeler-Yarışan Hükümler
B. SORUMLULUK DAVASI
1. Hukuki Sebep
2. Davanın Tarafları
3. İspat Yükü
4. Yetkili Mahkeme
5. Dava Süresi
6. Sigortacıya Doğrudan Başvuru Hakkı

SONUÇ
EK: ATHENS CONVENTION RELATING TO THE CARRIAGE OF PASSENGERS AND THEIR LUGGAGE BY SEA, 2002
KAYNAKÇA