Normların hiyerarşik bir ilişkiyle birbirine bağlandığı bir bütün olarak algılanan hukuk sisteminin anlaşılması ve temel niteliklerinin kavranması çok daha kolaydır. Normlar hiyerarşisi hukukçunun akıl yürütmesi için elverişli bir zemin sağlar. Bu şablon sayesinde hukuki sorunlar çok daha rahat çözülebilir. Lakin, normlar hiyerarşisinin tespiti her zaman kolay değildir. Her ne kadar anayasa-kanun veya kanun-idarenin düzenleyici işlemi gibi normlar arasındaki hiyerarşik ilişki doğrudan fark edilebilir nitelikteyse de, bu kolaylık uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği normlarının, meclis içtüzüklerinin ve mahkeme kararlarının resme dahil olmasıyla kayıplara karışmaktadır. Bu kitabın hedefi bir hukuk sistemi hakkında en temel bilgileri içeren kural işlemler ve yargı organlarının kararlarının hiyerarşik ilişkisini ortaya koymaktır. Bu hedefe giden yolda Hans Kelsen'in normlar hiyerarşisi teorisi ele alınarak, bu teori Türk, Alman ve İngiliz hukuk sistemlerindeki kural işlem ve mahkeme kararları açısından uygulanmış ve bu hukuk sistemlerinin hiyerarşik haritası ortaya konmuştur.(TANITIM YAZISI)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
NORM VE NORMLAR HİYERARŞİSİ TEORİSİ
I. NORM
A. KELSEN'İN HUKUK ANLAYIŞI
B. NORM KAVRAMI
C. NORMUN GEÇERLİLİĞİ
II. NORMLAR HİYERARŞİSİ
A. ANAYASALAR VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERLERİ
1. Yumuşak-Katı Anayasa Ayrımı
2. Yazılı-Yazısız Anayasalar
B. YASAMA İŞLEMLERİNİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
C. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Uluslararası Hukukun Tanımı ve Koyucusu
2. Uluslararası Hukuk Normlarının Bağlayıcılığı
3. Uluslararası Hukukun Hukuk Niteliği Konusundaki Tartışmalar
4. Uluslararası Hukuk-İç Hukuk İlişkisi
a. Düalist görüş
b. Monist görüş
D. AB HUKUKU VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. AB Hukukunun Niteliği
2. AB Hukukunun Kaynakları
3. AB Hukukunun Üstünlüğü İlkesi
E. MAHKEME KARARLARI
F. İDARENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA KURAL İŞLEM VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ
I. TÜRK ANAYASASI'NIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
A. ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİ YAPMAYA YETKİLİ ORGAN
B. KABUL YETERSAYISI BAKIMINDAN
C. DEVLET BAŞKANINA TANINAN YETKİLER
1. Veto Yetkisi
2. Referandum Yetkisi
D. DEĞİŞTİRİLEMEYECEK HÜKÜMLER
II. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
III. KURAL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ YASAMA İŞLEMLERİ
A. KANUN
1. Genel Açıklamalar
2. Kanunların İhdas Usulü
3. Kanunların Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
B. İÇTÜZÜK
1. Parlamento Kararlarının Tanımı ve Kanunlardan Ayrılması
2. Parlamento Kararlarının Konu Bakımından Olumlu Şartları ve Örnekleri
3. Parlamento Kararlarının Konu Bakımından Olumsuz Şartı
4. Bir Parlamento Kararı Olarak TBMM İçtüzüğü
IV. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARI
A. TÜRK HUKUKU AÇISINDAN ULUSLARARASI HUKUK NORMU
B. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARA İÇ HUKUKTA GEÇERLİLİK KAZANDIRILMASI USULÜ
C. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Olmayan Uluslararası Antlaşmalar
2. Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Antlaşmalar
V. İDARİ YARGI ORGANLARININ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VI. İDARENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ
A. KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
1. Olağan Dönem Kanun Hükmünde Kararnameleri
2. Olağanüstü Dönem Kanun Hükmünde Kararnameleri
B. CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ
1. Hukuki rejimi
2. Normlar hiyerarşisindeki yeri
C. TÜZÜK
1. Yetki Unsuru
2. Sebep unsuru
3. Konu unsuru
4. Usul unsuru
5. Şekil unsuru
6. Tüzüklerin yargısal denetimi
7. Tüzüklerin normlar hiyerarşisindeki yeri
D. YÖNETMELİK
1. Yetki unsuru
2. Konu unsuru
3. Sebep unsuru
4. Usul unsuru
5. Şekil unsuru
6. Yönetmeliklerin yargısal denetimi
7. Yönetmeliklerin normlar hiyerarşisindeki yeri
E. ADSIZ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER
1. Hukuki Dayanağı
2. Hukuki Rejimi
3. Yargısal Denetimi
4. Adsız Düzenleyici İşlemlerin Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ALMAN HUKUKUNDA KURAL İŞLEMLER VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ
I. ALMAN ANAYASASI'NIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
A. ANAYASA'NIN BÜTÜN ORGANLARI BAĞLAMASI
B. DEĞİŞTİRİLME USULÜ
C. DEĞİŞTİRİLEMEYECEK MADDELER
D. FEDERAL VE FEDERE ANAYASALAR ARASINDAKİ İLİŞKİ
II. ALMAN FEDERAL ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
III. KURAL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ YASAMA İŞLEMLERİ
A. KANUNLARIN HUKUKİ REJİMİ
B. KANUNLARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
C. BUNDESTAG VE BUNDESRAT İÇTÜZÜKLERİ
D. İÇTÜZÜKLERİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
IV. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARI
A. ULUSLARARASI HUKUKUN TEMEL İLKELERİ
B. ULUSLARARASI HUKUKUN TEMEL İLKELERİNİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
C. ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR
D. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
V. AB HUKUKU NORMLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VI. İDARİ YARGI ORGANLARININ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VII. İDARENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ
A. RECHTSVERORDNUNG VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Rechtsverordnungun Hukuki Rejimi
2. Rechtsverordnungun Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
B. SATZUNG VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Satzungların Hukuki Rejimi
2. Satzungun Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
C. VERWALTUNGSVORSCHRIFT VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Verwaltungsvorschriftin Hukuki Rejimi
2. Verwaltungsvorschriftin Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İNGİLİZ HUKUKUNDA KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ
I. İNGİLİZ ANAYASASI'NIN NİTELİĞİ VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
II. KURAL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ YASAMA İŞLEMLERİ
A. PARLAMENTONUN ÜSTÜNLÜĞÜ İLKESİ
B. PARLAMENTO KARARLARI VE KANUNLARDAN AYRILMASI
C. KANUNLAR
1. Kamusal Kanun Önerilerinin İhdas Usulü
2. 1911 ve 1949 Tarihli Parlamento Kanunları
D. İÇTÜZÜKLER
E. KANUNLARIN VE İÇTÜZÜKLERİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
III. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARI
A. İNGİLTERE'DE ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN YAPILMASI VE İÇ HUKUKA ETKİSİ
B. ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKU
C. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
D. ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKUNUN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
IV. AB HUKUKU NORMLARI
A. İNGİLİZ HUKUKUNDA AB HUKUKUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE TARTIŞMALAR
B. AB HUKUKU NORMLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
V. MAHKEME KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
A. YARGI ORGANLARININ YAPISI VE STARE DECISIS İLKESİ
B. MAHKEMELER TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN NORM DENETİMİ
C. MAHKEME KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VI. ALT MEVZUAT
A. TERMİNOLOJİ
B. ALT MEVZUATIN HUKUKİ REJİMİ
C. ALT MEVZUATIN SİYASAL VE YARGISAL DENETİMİ
1. Siyasal Denetim
2. Yargısal Denetim
D. ALT MEVZUATIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Hem Siyasal Hem de Yargısal Denetime Tabi Olanlar
2. Yalnızca Siyasal Denetime Tabi Olanlar
3. Yalnızca Yargısal Denetime Tabi Olanlar
4. Ne Siyasal Ne de Yargısal Denetime Tabi Olanlar
SONUÇ
BİBLİYOGRAFYA
KAVRAM DİZİNİ
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
NORM VE NORMLAR HİYERARŞİSİ TEORİSİ
I. NORM
A. KELSEN'İN HUKUK ANLAYIŞI
B. NORM KAVRAMI
C. NORMUN GEÇERLİLİĞİ
II. NORMLAR HİYERARŞİSİ
A. ANAYASALAR VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERLERİ
1. Yumuşak-Katı Anayasa Ayrımı
2. Yazılı-Yazısız Anayasalar
B. YASAMA İŞLEMLERİNİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
C. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Uluslararası Hukukun Tanımı ve Koyucusu
2. Uluslararası Hukuk Normlarının Bağlayıcılığı
3. Uluslararası Hukukun Hukuk Niteliği Konusundaki Tartışmalar
4. Uluslararası Hukuk-İç Hukuk İlişkisi
a. Düalist görüş
b. Monist görüş
D. AB HUKUKU VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. AB Hukukunun Niteliği
2. AB Hukukunun Kaynakları
3. AB Hukukunun Üstünlüğü İlkesi
E. MAHKEME KARARLARI
F. İDARENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA KURAL İŞLEM VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ
I. TÜRK ANAYASASI'NIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
A. ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİ YAPMAYA YETKİLİ ORGAN
B. KABUL YETERSAYISI BAKIMINDAN
C. DEVLET BAŞKANINA TANINAN YETKİLER
1. Veto Yetkisi
2. Referandum Yetkisi
D. DEĞİŞTİRİLEMEYECEK HÜKÜMLER
II. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
III. KURAL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ YASAMA İŞLEMLERİ
A. KANUN
1. Genel Açıklamalar
2. Kanunların İhdas Usulü
3. Kanunların Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
B. İÇTÜZÜK
1. Parlamento Kararlarının Tanımı ve Kanunlardan Ayrılması
2. Parlamento Kararlarının Konu Bakımından Olumlu Şartları ve Örnekleri
3. Parlamento Kararlarının Konu Bakımından Olumsuz Şartı
4. Bir Parlamento Kararı Olarak TBMM İçtüzüğü
IV. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARI
A. TÜRK HUKUKU AÇISINDAN ULUSLARARASI HUKUK NORMU
B. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARA İÇ HUKUKTA GEÇERLİLİK KAZANDIRILMASI USULÜ
C. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Olmayan Uluslararası Antlaşmalar
2. Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Antlaşmalar
V. İDARİ YARGI ORGANLARININ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VI. İDARENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ
A. KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
1. Olağan Dönem Kanun Hükmünde Kararnameleri
2. Olağanüstü Dönem Kanun Hükmünde Kararnameleri
B. CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ
1. Hukuki rejimi
2. Normlar hiyerarşisindeki yeri
C. TÜZÜK
1. Yetki Unsuru
2. Sebep unsuru
3. Konu unsuru
4. Usul unsuru
5. Şekil unsuru
6. Tüzüklerin yargısal denetimi
7. Tüzüklerin normlar hiyerarşisindeki yeri
D. YÖNETMELİK
1. Yetki unsuru
2. Konu unsuru
3. Sebep unsuru
4. Usul unsuru
5. Şekil unsuru
6. Yönetmeliklerin yargısal denetimi
7. Yönetmeliklerin normlar hiyerarşisindeki yeri
E. ADSIZ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER
1. Hukuki Dayanağı
2. Hukuki Rejimi
3. Yargısal Denetimi
4. Adsız Düzenleyici İşlemlerin Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ALMAN HUKUKUNDA KURAL İŞLEMLER VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ
I. ALMAN ANAYASASI'NIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
A. ANAYASA'NIN BÜTÜN ORGANLARI BAĞLAMASI
B. DEĞİŞTİRİLME USULÜ
C. DEĞİŞTİRİLEMEYECEK MADDELER
D. FEDERAL VE FEDERE ANAYASALAR ARASINDAKİ İLİŞKİ
II. ALMAN FEDERAL ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
III. KURAL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ YASAMA İŞLEMLERİ
A. KANUNLARIN HUKUKİ REJİMİ
B. KANUNLARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
C. BUNDESTAG VE BUNDESRAT İÇTÜZÜKLERİ
D. İÇTÜZÜKLERİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
IV. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARI
A. ULUSLARARASI HUKUKUN TEMEL İLKELERİ
B. ULUSLARARASI HUKUKUN TEMEL İLKELERİNİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
C. ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR
D. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
V. AB HUKUKU NORMLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VI. İDARİ YARGI ORGANLARININ KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VII. İDARENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ
A. RECHTSVERORDNUNG VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Rechtsverordnungun Hukuki Rejimi
2. Rechtsverordnungun Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
B. SATZUNG VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Satzungların Hukuki Rejimi
2. Satzungun Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
C. VERWALTUNGSVORSCHRIFT VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Verwaltungsvorschriftin Hukuki Rejimi
2. Verwaltungsvorschriftin Normlar Hiyerarşisindeki Yeri
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İNGİLİZ HUKUKUNDA KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ
I. İNGİLİZ ANAYASASI'NIN NİTELİĞİ VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
II. KURAL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ YASAMA İŞLEMLERİ
A. PARLAMENTONUN ÜSTÜNLÜĞÜ İLKESİ
B. PARLAMENTO KARARLARI VE KANUNLARDAN AYRILMASI
C. KANUNLAR
1. Kamusal Kanun Önerilerinin İhdas Usulü
2. 1911 ve 1949 Tarihli Parlamento Kanunları
D. İÇTÜZÜKLER
E. KANUNLARIN VE İÇTÜZÜKLERİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
III. ULUSLARARASI HUKUK NORMLARI
A. İNGİLTERE'DE ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN YAPILMASI VE İÇ HUKUKA ETKİSİ
B. ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKU
C. ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
D. ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKUNUN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
IV. AB HUKUKU NORMLARI
A. İNGİLİZ HUKUKUNDA AB HUKUKUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE TARTIŞMALAR
B. AB HUKUKU NORMLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
V. MAHKEME KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
A. YARGI ORGANLARININ YAPISI VE STARE DECISIS İLKESİ
B. MAHKEMELER TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN NORM DENETİMİ
C. MAHKEME KARARLARININ NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
VI. ALT MEVZUAT
A. TERMİNOLOJİ
B. ALT MEVZUATIN HUKUKİ REJİMİ
C. ALT MEVZUATIN SİYASAL VE YARGISAL DENETİMİ
1. Siyasal Denetim
2. Yargısal Denetim
D. ALT MEVZUATIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ
1. Hem Siyasal Hem de Yargısal Denetime Tabi Olanlar
2. Yalnızca Siyasal Denetime Tabi Olanlar
3. Yalnızca Yargısal Denetime Tabi Olanlar
4. Ne Siyasal Ne de Yargısal Denetime Tabi Olanlar
SONUÇ
BİBLİYOGRAFYA
KAVRAM DİZİNİ