Serbest Hukuk Akımı 19. Yüzyıl sonu, 20. yüzyıl başında Almanca konuşulan ülkelerde ortaya çıkmış; dönemin hakim hukuk anlayışı olan kavramlar hukukçuluğuna ve sonraları hukuki pozitivizme karşı çıkarak, hukukun gelişmesinin yasakoyuculukta değil, toplumsal gerçeklikte yattığını vurgulamıştır. Bu yaklaşım ayrıca, Anglo-Amerikan ve Japon hukuklarını da etkilemiş ve hukuk sosyolojisinin gelişmesine katkı yapmıştır. Serbest hukukçular hukukun tek kaynağının yasa olamayacağını kanıtladılar. Bu akımın kurucularından Eugen Ehrlich'in kendi incelediği toplumsal birleşmelerde uygulanan hukuku göstermek için ifade ettiği "yaşayan hukuk" terimi, bugün de devlet dışı hukuk olarak kabul gören ve fiili olarak uygulanmak istenen hukukların varlığına işaret etmektedir. Yaşayan hukuk ve devletin koyduğu hukuk ayrımı pozitif hukuk olarak yürürlük kazanmış ama uygulanmayan hukukun durumunu ele almakta hala kullanılabilir durumdadır. Günümüzde hukukun boşluklar içerdiği herkesçe genel kabul görüyorsa, bu saptamanın üzerinde durulması serbest hukukçuların başarılı çalışmalarının sonucudur. Boşlukların doldurulmasında toplumsal yaşamın dikkate alınması Serbest Hukuk Akımının en önemli tezidir. Serbest hukukçular, esas olarak hukukun yaşamı değil, yaşamın hukuku belirleyen olduğu düşüncesini ısrarla savunmuşlardır. Serbest hukukçular hukukun hiçbir zaman eksiksiz ve kapalı bir sistem olamayacağının, her zaman boşluklar taşımak durumunda olduğunun ve boşluk durumlarında yargıcın sosyal, ekonomik olguları dikkate alarak hukuk yaratmasının zorunlu ve adil olacağının altını çizmişlerdir. Serbest Hukuk Akımı, İsviçre'den iktibası yapılan Medeni Kanunu'muzun birinci maddesinde yer alan hakimin hukuk yaratması kurumunda, contra legem kararlar ve hukuki plüralizm tartışmalarında, ayrıca hukuki realizme olan etkisinde etkisini ortaya koymuştur. Nihayet, bu yaklaşım, genel hukuk teorisi, hukuk metodolojisi, hukuk sosyolojisi ve hukuk felsefesi disiplinlerinde yeni bilimsel çözümlerin önünü açmaktadır. Elinizdeki çalışmada, günümüzde önemini korumakta olan Ehrlich, Fuchs ve Kantorowicz gibi Serbest Hukuk Akımının önde gelen hukukçuların görüşleri incelenmektedir.(Tanıtım yazısı)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
I. KONUNUN ÖNEMİ
II. DİL VE TERMİNOLOJİ SORUNU
III. ÇALIŞMANIN SINIRLARI
Birinci Bölüm
SERBEST HUKUK AKIMINI DOĞURAN KOŞULLAR
I. AYDINLANMA ÇAĞI DOĞAL HUKUKU
II. TARİHÇİ HUKUK OKULUNA GÖRE HUKUK BİLİMİNİN GÖREVİ
A. Kodifikasyon Tartışması
B. Pandektistik ve Kavramlar Hukukçuluğu
C. Rudolf von Jhering'in Kavram Hukukçuluğuna Eleştirisi
III. MENFAATLER HUKUKÇULUĞU
IV. SAF HUKUK ÖĞRETİSİ VEYA GENEL HUKUK ÖĞRETİSİ
V. VOLONTARİZM
VI. HUKUKİ NATÜRALİZM
VII. SERBEST HUKUK AKIMININ ÖNCÜLERİ
A. Aristoteles
B. Pozitivizm Karşıtlığı
C. Serbest Hukuk Akımını Etkileyen Doğal Hukuk Kökenli Hukukçular
D. Sosyolojik Eğilimli Akımların Serbet Hukukçular Üzerinde Etkisi
İkinci Bölüm
SERBEST HUKUK AKIMININ KURUCUSU: EUGEN EHRLICH
I. YAŞAMI VE ÖNEMİ
II. ESERLERİ
A. 1881-1896 Viyana Dönemi
B. 1896- 1914 Czernowitz Dönemi
C. 1914-1924 Savaş ve Savaş Sonrası Hukuk Mantığı Çalışmaları
III. KELSEN-EHRLICH TARTIŞMASI
IV. EHRLICH VE WEBER'DE HUKUK KAVRAMININ KARŞILAŞTIRMASI
Üçüncü Bölüm
SERBEST HUKUK AKIMININ DİĞER TEMSİLCİLERİ
I. ERNST FUCHS
A. Yaşamı, Eserleri, Görüşlerine Toplu Bir Bakış
B. "Serbest Hukuk Okulu Ne İstiyor?"
C. Serbest Hukuk Akımı Bağlamında Genellik-Partikülarizm Tartışması
II. HERMANN KANTOROWICZ
A. Yaşamı
B. Eserleri ve Temel Fikirleri
C. "Hukuk Uğruna Mücadele" Gnaneus Flavius (Hermann Kantorowicz)
D. Kantorowicz'in "Hukuk Uğruna Mücadele"sine Yöneltilen Eleştiriler
E. Kantorowicz'in Sosyolojik Hukuk Kavramı
III. KARL GEORG WURZEL
IV. MAX RUMPF
V. ERNST STAMPE
Dördüncü Bölüm
SERBEST HUKUK AKIMININ SİSTEMLEŞTİRİLMESİ DENEMESİ VE DİĞER ÜLKELERE ETKİSİ
I. SOSYOLOJİK HUKUK ANLAYIŞI
II. HUKUK METODOLOJİSİ
A. Hukukta Boşluk
B. "Contra Legem Masalı" Tartışması
III. SERBEST HUKUK AKIMININ DİĞER ÜLKELERE ETKİSİ (A.B.D, JAPONYA)
Beşinci Bölüm
SERBEST HUKUK AKIMININ GÜNÜMÜZE UZANAN ROLÜ
I. SERBEST HUKUK AKIMININ MENFAATLER HUKUKÇULUĞUYLA İLİŞKİSİ
II. SERBEST HUKUK AKIMI VE NASYONAL SOSYALİST HUKUK
III. SERBEST HUKUK AKIMI VE HUKUKİ PLÜRALİZM
SONUÇ
SERBEST HUKUK AKIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ
KAYNAKÇA