01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, mesuliyet hukuku alanında önemli değişiklikleri de beraberinde getirmiştir. Bunlardan belki de en önemlisi, kusur ilkesinin yanında tehlike ilkesine dayanan yeni bir genel hükmün öngörülmüş olmasıdır. Tehlike sorumluluğunun özel düzenlemelerle sınırlı tutulmayıp genel bir hükümde düzenlenmesi, kanun koyucu açısından cesur bir adım olmakla birlikte, aynı zamanda uygulamacıya ağır bir külfet yüklemektedir. Gerçekten de ilgili düzenlemenin genel hüküm niteliği dikkate alındığında uygulama alanının genişletilmesi ve dolayısıyla mesuliyetin uçsuz bucaksız hale gelmesi ihtimali mevcuttur. Elinizde bulunan çalışmanın temel gayesi de, BK md. 71 hükmünün dogmatik temellerinden hareketle uygulama şartlarını belirlemektir. Bunu yaparken özellikle tehlike sorumluluğu alanında neredeyse bir asırdan fazla süredir savunulan görüşler özü itibariyle sunulmuş ve BK md. 71 açısından değerlendirilmiştir. Bu görüşlerden hareketle ve özellikle ilgili düzenlemenin genel hüküm niteliğinden dolayı metodolojik kıstaslar da dikkate alınarak söz konusu düzenlemenin uygulama şartları belirlenmeye çalışılmıştır. Bunu yaparken mukayeseli hukuktan da faydalanılmıştır. Nitekim soyut düzenlemenin somutlaştırılması açısından mukayeseli hukukta öngörülen özel düzenlemeler uygulamacı açısından ışık tutucu niteliktedir. Çalışma esnasında önem verilen bir diğer husus, tehlike sorumluluğunun mesuliyet hukukunun mevcut sistematiğine uygun şekilde yorumlanmasıdır. Gerçekten de BK md. 71'de öngörülen düzenlemenin, sorumluluk hukukunda yer verilen diğer hükümlerden bağımsız şekilde yorumlanması söz konusu olamaz. Özellikle tehlike sorumluluğu ve hukuka aykırılık, tehlike sorumluluğu ve denkleştirme, tehlike sorumluluğu ve nedensellik hususları ve bunların arasındaki ilişki, teorik açıdan etraflıca incelenmiş ve Borçlar Kanunu'nun benimsediği sistematiğe uygun şekilde belirlenmeye çalışılmıştır. (Önsöz'den)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm
Tehlike Sorumluluğuna Dair Genel Hususlar
§1. Sorumluluk Hukuku ve Özellikle Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi
I. Roma Hukuku
II. Liberalizm ve Aydınlanma Dönemi
III. Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi
IV. Kıta Avrupası'nda Tehlike Sorumluluğunun Tarihi Gelişimine Dair Bazı Örnekler
1. Almanya
2. İsviçre
§2. Tehlike Sorumluluğunun Dogmatik Temelleri
I. Dogmatik Temellerin Genel Hüküm Çerçevesinde Önemi
II. Tehlike Sorumluluğuna Dair Doktrinde Geliştirilen İlkeler
1. Tehlikeli Faaliyete Müsaade Edilmiş Olması (Erlaubtheit der Gefährdung)
2. Önemli Ölçüde Tehlike (Besondere Gefahrenhöhe)
3. Bir Cismin (Tesis, Eşya ya da Madde) Zarara Sebebiyet Vermesi
4. Tehlikeye Maruz Kalma (Ausgeliefertheit des Publikums)
5. Menfaat ve Fayda Sağlama
6. Hâkimiyet Düşüncesi ve Zarar Görenin Bu Durumdan Doğan İspat Zorluğu
III. Yargıtay Kararlarında Tehlike Sorumluluğunun Dayandırıldığı İlkeler
IV. BK md. 71 Hükmünün Dayandığı Temel İlkeler
1. Tehlikeli Faaliyete Müsaade Edilmiş Olması
2. Önemli Ölçüde Tehlikeli Faaliyet
3. Cismani Tehlike Kaynağı İlkesi
4. Menfaat ve Fayda Sağlama İlkesi
§3. Tehlike Sorumluluğu Bağlamında Sigorta ve Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi
I. Sorumluluk Hukuku ve Sigorta
II. Mesuliyet Hukuku'nun Ekonomik Analizi
1. Temel Bilgiler
2. Amaçlanan İdeal Mesuliyet
3. Eleştiriler
İkinci Bölüm
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunundan Önceki Dönemde Tehlike Sorumluluğu, Özel Düzenlemeler ve Mukayeseli Hukuk
§4. Türk Hukukunda Tehlike Sorumluluğu Alanında Özel Düzenlemeler ve 818 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Döneminde Tehlike Sorumluluğuna Dair Yüksek Yargı Kararları
I. Tehlike Sorumluluğuna Dair Özel Düzenlemeler
1. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu md. 85
2. 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu md. 134
3. 2872 Sayılı Çevre Kanunu md. 28
4. Diğer Düzenlemeler
II. Mahkeme İçtihatları
1. Enerji Nakil Hatlarında Meydana Gelen Kazalar
2. Baz İstasyonları
3. İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Zarar
III. Değerlendirme
§5. Mukayeseli Hukuktan Örnekler
I. İsviçre
1. Özel Düzenlemeler
2. Widmer/Wessner Tasarısı
II. Almanya
1. Özel Düzenlemeler
2. Mahkeme İçtihatları
3. Reform Çalışmaları
III. İtalya
1. Tarihi Gelişim
2. Zarar Veren
3. Zarar Gören
4. Tehlike Kavramı
5. Mahiyeti İcabı/Kullanılan Malzemeden Dolayı Tehlikeli Faaliyet
6. Faaliyet, Tehlike ve Zarar Arasındaki İlişki
7. Örnekler
8. Değerlendirme
IV. Avusturya
1. Avusturya Uygulamasında Kıyas
2. Avusturya Borçlar Kanunu Tasarısı
V. Anglo-Sakson Hukuk Sistemi'nde Tehlike Sorumluluğu
VI. Avrupa Haksız Fiil Hukuku Çalışma Grubu: Principles of European Tort Law
1. Genel Bilgiler
2. Uygulama Şartları
VII. Değerlendirme
Üçüncü Bölüm
Tehlike Sorumluluğunun Genel Hüküm Şeklinde Düzenlenmesi
§6. Tehlike Sorumluluğunun Genel Hüküm Şeklinde Düzenlenmesi Sorunu
I. Eşitsizliğin Giderilmesi
II. Kanun Koyucunun Yükünün Hafifletilmesi
III. Kusur Sorumluluğunun Sınırlarının Zorlanması Sorununun Önlenmesi
IV. Hukuk Güvenliği Sorunu
§7. Hukuk Metodolojisi Açısından Genel Hükmün Değerlendirilmesi
I. Genel Tespitler
II. Kıyas
III. Genişletici Yorum
IV. Hâkimin Kural Koyması
§8. BK md. 71'in SORUMLULUK Hukuku Sistematiğindeki Yerinin Tespiti
I. Mesuliyet Hukukunun Yapısı
1. İsviçre Tasarısında Benimsenen Yapı
2. Alman Hukukunda Benimsenen Yapı
3. Yeni Modeller
II. Tehlike Sorumluluğunun Bu Sistemdeki Yeri
1. İsviçre Tasarısı
2. Almanya
III. Türk Mesuliyet Hukukunun Genel Yapısı ve Tehlike Sorumluluğu
1. Türk Borçlar Kanunu'nda Borç Kaynakları
2. Borç Kaynağı Olarak Haksız Fiilden Doğan Borç İlişkileri
3. Tehlike Sorumluluğunun Mesuliyet Hukuku Sistematiğindeki Yeri ve Diğer Koruma Mekanizmaları ile Olan İlişkisi
Dördüncü Bölüm
Bk md. 71 Genel Hükmünün Uygulanma Şartları
§9. Önemli Ölçüde Tehlike Kavramı
I. Risk ve Tehlike Kavramları
1. Sosyoloji Biliminde Risk ve Tehlike Kavramları
2. Hukuk Biliminde Tehlike ve Risk Kavramlar
3. BK md. 71'de Kullanılan Tehlike Kavramı
II. Önemli Ölçüde Tehlikeli Faaliyet Kavramı
1. İsviçre Tasarısı
2. İtalyan Medeni Kanunu md. 2050'de Kullanılan Tehlike Kavramı
3. Türk Hukuku Açısından Değerlendirme
III. Değerlendirme ve Tanım Denemesi
§10. İşletme Kavramı
I. Bk md. 71'de Kastedilen, Ekonomi Hukuku Anlamında Teşebbüs mü, İşletme mi?
II. BK md. 71'i Yorumlarken Dikkate Alınması Gereken Hususlar
1. İsviçre Tasarısı ve BK md. 71
2. Türk Ticaret Kanunu'nda İşletme Kavramı
3. İş Kanununda Geçen İşyeri ve İşletme Kavramı
4. BK md. 66'da Geçen İşletme Kavramı ve Hükmün Kaynağı Olan İsviçre Tasarısı
5. BK md. 71'de Kullanılan İşletme Kavramının Diğer Hükümlerde Kullanılan İşletme Kavramları ile Karşılaştırılması
6. BK md. 71 f. 2 c. 2
III. İşletmenin Tanımı
1. Genel Tespitler
2. Cismani Tehlike Kaynağı ve Menfaat Kıstası
3. Mekân Boyutu
4. Zaman Boyutu
5. Teşkilatlanma Kıstası
§11. İşletme Sahibi ve İşletici Kavramları
I. Tehlike Sorumluluğu ve Fiil Ehliyeti
II. İşletme Sahibi ve İşleten
1. İşletme Sahibi
2. İşleten
§12. Zarar ile Tehlikeli Faaliyet Arasındaki Nedensellik Bağı
I. Tehlike Sorumluluğu Çerçevesinde Nedensellik Bağı
1. Uygun İlliyet Bağı Teorisi
2. Karakteristik Risk Görüşü
3. Uygun İlliyet Bağı ve Karakteristik Risk Görüşü
4. Değerlendirme
5. Karakteristik Risk Kavramı ve Örnekler
6. BK md. 71 Çerçevesinde Esas Alınması Gereken Karakteristik Risk
II. Nedensellik Bağının "Kesilmesi"
1. Genel Olarak
2. İki Farklı İşletmenin Birbirinden Bağımsız Olarak Zarara Sebebiyet Vermesi
§13. Hukuka Aykırılık
I. Hukuka Aykırılık Kıstasının Tarihsel Gelişimi
1. BGB § 823'te Yer Verilen Düzenleme ve Mutlak Hak İhlali Bağlamında Yaşanan Tartışmalar
2. Mutlak Hak İhlali ve Hukuka Aykırılık
3. İsviçre hukukunda OR Art. 41 Hükmünün Tarihsel Gelişimi
II. Tehlike Sorumluluğu ve Hukuka Aykırılık Kıstası
III. Değerlendirme
Beşinci Bölüm
Genel Hüküm Çerçevesinde Öngörülen Müeyyide
§14. BK md. 71 f. 4: Zararların Uygun Bir Bedelle Denkleştirilmesi
I. Zararın İzafe Edilmesi ve Zararın Telafisi Kategorileri
II. Tehlike Sorumluluğu ve Fedakârlığın Denkleştirilmesi
III. BK md. 71 f. 4'te Öngörülen Denkleştirme İsteminin Hukuki Mahiyeti
1. Maddi Zararların Telafisi
2. Denkleştirme Müeyyidesinin Öngörüldüğü Diğer Hükümler
3. BK md. 71 Bağlamında Manevi Tazminat
IV. Uygun Bedel Kavramı ve Anayasal Boyutu, Özellikle Tehlike Sorumluluğunun Anayasada Belirtilen Temel Hak ve Özgürlükler Açısından Değerlendirilmesi
1. Genel Olarak Temel Hak ve Özgürlüklerin Medeni Hukuka Sirayeti
2. Özel Olarak Temel Hak ve Özgürlüklerin Haksız Fiil Hukuku ve Tehlike Sorumluluğuna Sirayeti
V. Uygun Bedelin Hesaplanması
1. Tazminat ile Denkleştirme Arasındaki Fark
2. BK md. 71 Çerçevesinde Denkleştirme Bedelinin Hesaplanması
VI. BK md. 71 f. 4 ile f. 1 Arasındaki İlişki
1. Tehlike Sorumluluğu ile Kusur Sorumluluğu Arasındaki İlişki
2. BK md. 71 f. 1 ile f. 4 Arasındaki İlişki
§15. İşletme Sahibi ve İşleten ArasındaKİ İLİŞKİ
I. İşletme Sahibi ve İşletici Arasındaki Dış ve İç İlişki
1. Dış İlişki: Müteselsil Sorumluluk
2. İç İlişki: Rücu İlişkisi
II. İş Paylaşımı Durumunda Müteselsil Sorumluluk
1. İtalya'daki Uygulama
2. Türk Hukuku Açısından Değerlendirme
GENEL SONUÇ ve DEĞERLENDİRME
I. Ana Tezlerin Özeti
II. BK md. 71'in Değerlendirilmesi
KAYNAKÇA