Gemi sökümü veya geri dönüşümü; söküm bölgesi olarak belirlenen alanda, maliki tarafından geri dönüştürülmesi için satılmasına karar verilen gemilerin karaya baştankara veya kıçtankara yöntemleri ile oturtulması, lok veya dok ismi verilen havuzlara alınması, parçalanması ve bu parçalanma işleminin sonucunda elde kalan parçalar ile ham maddelerin yeniden kullanıma hazır hale getirilmesi işlemidir. Çalışmada, tarif ettiğimiz gemi geri dönüşümü faaliyetinin gerçekleştirilebilmesi için alıcı (gemi geri dönüşüm tesisi) ve satıcı (gemi maliki) olarak adlandırdığımız tarafların karşılıklı olarak akdettiği gemi geri dönüşüm sözleşmeleri incelenmektedir. Bu çerçevede gemi geri dönüşüm sözleşmelerinin hukuki niteliği, geri dönüşüm sözleşmesinin konusunu oluşturan gemilerin gemi vasfını Türk hukukuna ve uluslararası düzenlemelere göre ne zaman kaybedeceği meselesi, sözleşmenin taraflarının hak ve borçları ile geri dönüşüm için satışın gerçekleşmesine aracılık eden şahısların faaliyetleri, özellikle geminin geri dönüşüm tesisine götürüleceği son yolcuğu sırasında veya bu yolculuktan önce geri dönüşüm sözleşmesinden doğan teslim borcunun fiili veya hukuki imkansızlıklar nedeniyle ifa edilememesi ve bu durumun sonuçları ele alınmıştır.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

Giriş
Birinci Bölüm
Gemi Geri Dönüşümünün Tarihçesi ve Uygulanacak Düzenlemeler
I. Tarihçe
II. Gemi Geri Dönüşümü ile İlgili Düzenlemeler
A. Uluslararası Düzenlemeler
1. Gemi Geri Dönüşümü ile İlgili Uluslararası Düzenlemeler
2. Doğrudan Gemi Geri Dönüşümü ile İlgili Olmamakla Birlikte Geri Dönüşüme Ayrılan Gemilerin Sebep Olabileceği Deniz Kirlenmesi Olaylarına Uygulanabilecek Sözleşmeler
3. Kılavuzlar ve Raporlar
4. Tip Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmeleri
B. Ulusal Düzenlemeler
1. Gemi Söküm Yönetmeliği
2. Hurdaya Ayrılan Türk Bayraklı Gemilerin Yerlerine Yeni Gemi İnşa Edilmesinin Teşvikine Dair Yönetmelik
3. Diğer Ulusal Düzenlemeler

 

İkinci Bölüm
Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmelerinin Tanımı, Hukuki Niteliği ve Esasları
I. Tanım
II. Hukuki Nitelik
A. İsimsiz Sözleşmeler İçerisindeki Durumunun (Karma-Bileşik) Değerlendirilmesi
1. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmelerinin İsimli Sözleşmeler ile Karşılaştırılması
2. İsimsiz Sözleşmelere Uygulanacak Hükümlerin Tespiti ile İlgili Kuramlar
B. Edim İlişkisine Göre Değerlendirilmesi
C. Zaman Yönünden Değerlendirilmesi
D. Sözleşmenin Kurulması ve İfası Bakımından Kamu Gücünün Değerlendirilmesi
III. Uygulanacak Hukukun ve Hükümlerin Tespiti
IV. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmelerinin Konusu
A. Gemi-Genel Olarak
B. Türk Ticaret Kanunu'na Göre Gemi Tanımı
C. TTK Uyarınca Gemi Vasfının Kaybedilmesi Olgusunun Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmeleri Bakımından Değerlendirilmesi
D. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmesinin Konusu Olabilecek Gemi
1. Hong Kong Konvansiyonu
2. IMO Gemi Geri Dönüşüm Kılavuzu
3. Avrupa Birliği Tüzüğü
4. Gemi Söküm Yönetmeliği
5. Hurdaya Ayrılan Türk Bayraklı Gemilerin Yerlerine Yeni Gemi İnşa Edilmesinin Teşvikine Dair Yönetmelik
E. Geminin Geri Dönüşümüne Başlanmasının Sicilden Terkin Edilmesine Bağlı Olması Olgusunun Değerlendirilmesi
1. Türk Hukuku Bakımından
2. IMO Düzenlemeleri Bakımından
V. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmesinin Tarafları
A. Satıcı-Gemi Maliki
B. Alıcı-Gemi Geri Dönüşüm Tesisi
1. Genel Olarak
2. Hong Kong Konvansiyonu Uyarınca Alıcı-Geri Dönüşüm Tesisi için Öngörülen Gereklilikler
VI. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmesinin Kurulması
VII. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmelerinde Tarafların Borçları
A. Satıcı-Gemi Malikinin Borçları
1. Teslim
2. Mülkiyetin Devri Borcu
3. Teslim Sonrası Destek Borcu
4. Alıcıyı Aydınlatma-Bilgilendirme Borcu
B. Alıcı-Geri Dönüşüm Tesisinin Borçları
1. Depozito Bedelinin Ödenmesi
2. Satış Bedelinin Ödenmesi
3. Tesellüm Borcu
4. Geri Dönüşüm ve Geri Dönüşümü Tamamlama Borcu
5. Satıcıyı Aydınlatma-Bilgilendirme Borcu

 

Üçüncü Bölüm
Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmesinden Doğan Borçların İfa Edilmemesi ve Sözleşmenin Sona Erme Halleri
I. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmesinde Borca Aykırılık Halleri
A. Satıcının Teslim Borcunda Temerrüde Düşmesi
1. Satıcının Gemiyi Takyidatlardan Ari Teslim Borcunda Temerrüde Düşmesi
2. Satıcının Ayıptan Kaynaklanan Sorumluluğu
B. Satıcının Geminin Mülkiyetinin Devredilmesi Borcunda Temerrüde Düşmesi
C. Alıcının Depozito ve Satış Bedelini Ödeme Borcunda Temerrüde Düşmesi
D. Satıcının Varış Öncesi Bildirim Borcunda Temerrüde Düşmesi
E. Alıcının Geri Dönüşüm Borcunda Temerrüde Düşmesi
II. Kusurlu İfa İmkansızlığı
III. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmesinin Sona Ermesi
A. Gemi Geri Dönüşüm Sözleşmesinin Sona Erme Halleri
1. Genel Olarak
2. Geri Dönüşümün Tamamlanması-İfa
3. Kusursuz İfa İmkansızlığı
4. Dönme
5. Geri Dönüşüm Borcunun İfa Edilmeye Başlandığı Hallerde Fesih-İleri Etkili Dönme İmkânının Bulunup Bulunmayacağının Değerlendirilmesi
Sonuç

 

Kaynakça