Kritik altyapılar, zarar görmesi ya da işlevsiz kalması durumunda ekonomik, ticari, siyasi, toplumsal hayatın normal akışında ciddi sorunlara yol açacak, toplumsal düzeni ve ulusal güvenliği sarsacak tesis ve sistem unsurlarıdır. Yüksek Güvenilirlik Kuruluşları tarafından getirilen ölçütler ve yapılan analizler sonucunda nükleer enerji santralleri tüm donanım ve eklentileri ile birlikte kritik altyapılar arasında yerini almıştır. Uluslararası antlaşmalar ve uluslararası düzenleyici kuruluşların getirdiği standartlar yoluyla, nükleer enerji santrallerinin kritik altyapı güvenliğinin sağlanması amaçlanmıştır. Öneri niteliğindeki uluslararası araçların uygulanması ise nükleer güvenlik kültürünü geliştirerek esnek hukukun zamanla kodifiye edilmesine katkı sağlayacaktır. Uluslararası hukuk araçlarının hükümlerine aykırı davranıldığında, oluşabilecek nükleer felaketler nesillerce sürecek zararlara neden olabileceği için, devletlerin ve devlet dışı uluslararası örgütlerin, ilgili herkes tarafından ileri sürülebilecek hukuki sorumluluğu doğacaktır. Sağlıklı bir çevrede yaşam hakkı, insan hakları arasında tanımlandığı için, gerçek kişiler de nükleer hukuk uyuşmazlıklarında taraf ehliyetini haiz olabilecektir. Böylece uluslararası hukukun modern tanımındaki tüm özneler, nükleer güvenlik hukuku içerisinde temsil edilecektir. Devletlerin ve nükleer enerji santrali işletmecilerinin bu sebeple 3. kişilere verdikleri zararlar, yine uluslararası antlaşmalarla belirlenmiş sigorta fonlarının sınırları içinde SDR birimi esas alınarak tazmin edilebilecektir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
NÜKLEER ENERJİ, ENERJİ GÜVENLİĞİ VE ENERJİ HUKUKU ÜZERİNE TEMEL KAVRAMLAR
I. Enerji Kavramı ve Nükleer Enerji
1. Enerji Kavramı
2. Fisyon ve Füzyon Kavramları ile Nükleer Enerji İlişkisi
3. Nükleer Enerji Santrallerinin Gelişimi
4. Günümüzde Nükleer Enerji Kullanımı
5. Nükleer Tesis Kavramı
II. Enerji Hukuku Kavramı ve Uluslararası Boyutları
1. Enerji Hukuku Kavramı
2. Uluslararası Enerji Hukuku ve Güncel Durumu
3. Nükleer Enerji Hukuku Kavramı ve Uluslararası Gelişimi
III. Enerji Güvenliği Kavramı
1. Öğretide Enerji Güvenliği Kavramı
2. Birleşmiş Milletler'e Göre Enerji Güvenliği Kavramı
3. Uluslararası Enerji Ajansına Göre Enerji Güvenliği Kavramı
4. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na Göre Enerji Güvenliği Kavramı
5. Avrupa Birliği'ne Göre Enerji Güvenliği Kavramı
6. Türkçe Uluslararası Hukuk Öğretisine Göre Enerji Güvenliği Kavramı
IV. Nükleer Emniyet ve Nükleer Güvenlik Kavramları
1. Nükleer Emniyet Kavramı
2. Nükleer Güvenlik Kavramı
3. Nükleer Emniyet ve Nükleer Güvenlik Arasındaki Benzerlik ve Farklar
4. Nükleer Güvenlik ve Emniyet Kültürü
V. Kritik Altyapı Kavramı ve Kritik Enerji Altyapı Güvenliği
1. Kritik Altyapı Kavramı
2. Farklı Devletlerin Kritik Altyapı Tanımlamaları
3. NATO'nun Kritik Altyapı Tanımlaması
4. AB'nin Kritik Altyapı Tanımlaması
5. Avrupa Konseyi ve Kritik Enerji Altyapı Güvenliği
6. AGİT ve Kritik Enerji Altyapı Güvenliği
7. Kritik Altyapı Ölçütleri ve Nükleer Santraller Arasındaki İlişki
VI. Bir Kritik Altyapı Olan Nükleer Tesislere Yönelik Tehditler Nelerdir?
1. Sıradan Tehditler
2. Öngörülemeyen Tehditler
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI NÜKLEER GÜVENLİK REJİMİ
I. Nükleer Güvenlik Rejimi ve Sınıflandırılması
II. Uluslararası Nükleer Güvenlik Rejiminde Bağlayıcı Hukuki Araçlar
1. UAEA Bünyesinde Bağlayıcı Hukuki Araçlar
2. BM Bünyesinde Birincil Hukuki Araçlar
3. IMO Bünyesinde Birincil Hukuki Araçlar
4. BM Şartı VII. Bölümü'ne Göre Kabul Edilen BM Güvenlik Konseyi Kararları
5. AB'nin Kurucu Antlaşmalarından EURATOM Antlaşması Kapsamında Hukuki Çerçeve
6. Bölgesel Nükleer Silahsız Bölge Antlaşmaları
III. Uluslararası Nükleer Güvenlik Rejiminde Öneri Niteliğinde Hukuki Araçlar
1. BM Bünyesinde Öneri Nitelikli Hukuki Araçlar
2. Avrupa Komisyonu Önerileri
3. UAEA Bünyesinde Yayınlanan Öneri Niteliğinde Hukuki Araçlar
4. Davranış Kuralları ve Uluslararası Örgütler Nezdinde Kuralların Kullanılması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
NÜKLEER ENERJİ SANTRALLERİNİN KRİTİK ALTYAPI GÜVENLİĞİNDEN DOĞAN SORUMLULUK
I. Uluslararası Sorumluluk Kavramı
1. Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu
2. Uluslararası Örgütlerin Sorumluluğu
II. Nükleer Enerji Santrallerinin Kritik Altyapı Güvenliğinden Doğan Sorumluluğun Niteliği ve Gereklilikleri
1. Devletin Sorumluluğu
2. Kişilerin Sorumluluğu
III. Sivil Amaçlı Nükleer Santrallerde Üçüncü Kişilere Verilen Zararlarda İşletenin Sorumluluğu
1. Nükleer Sorumluluk Rejimi
2. Nükleer Sorumluluğa İlişkin Uluslararası Anlaşmalar
3. Paris ve Viyana Sözleşmelerinin Kıyaslanması
IV. Uluslararası Hukukun İzin Verdiği Faaliyetlerden Doğan Zararlar Üzerine Hukuki Sorumluluk Rejimi
1. 2001 Tarihli Tehlikeli Faaliyetlerden Kaynaklanan Sınır Aşan Zararların Önlenmesi Üzerine Kurallar
2. Tehlikeli Faaliyetlerden Kaynaklanan Sınır Aşan Zarar Durumunda Zararın Paylaştırılmasına İlişkin 2006 Tarihli Taslak İlkeler
SONUÇ
KAYNAKÇA