Bir taşınmaz üzerinde oluşturulan iktisadi değerlerin parçalanmasını önlemek ve hukuki belirliliği sağlamak amacıyla kabul edilen "üst arza tabidir" (superficies solo cedit) ilkesinin uygulamada sebebiyet verdiği en önemli sorunların başında haksız yapının varlığı gelmektedir. Bu çalışma, çeşitli görünümleriyle haksız yapı kavramını ve varlığının neden olduğu adaletsiz sonuçları gidermeye yönelik sevk edilen TMK m. 722-TMK m. 724'ü konu edinmektedir. Hem ulusal hem de karşılaştırmalı hukuktaki görüşler ile yüksek mahkeme kararlarının detaylı bir şekilde incelenmesi suretiyle hazırlanan bu eser, üst arza tabidir ilkesi bağlamında malzemenin mülkiyetini kaybeden malzeme sahibi ile arazi malikinin menfaat durumlarını adil şekilde gözeten kuramsal çözümler getirmeyi amaçlamaktadır. Beş bölümden oluşan bu monografide, her bir haksız yapı görünümünün ayrı ayrı ele alınmasına yönelik öğretideki hakim eğilimin yerine, kanunun sistematik yapısına uygun olarak TMK m. 722-TMK m. 724 ile taraflara tanınan haklardan her birine ayrı bir bölüm ayrılması yöntemi tercih edilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ YAPI KAVRAMI VE TMK M. 722-724'ÜN UYGULAMA ALANININ BELİRLENMESİ
I. HAKSIZ YAPI KAVRAMI
A. Yapı Kavramı
B. Yapının Haksız Olması
C. Yapının Özel Mülkiyete Tabi Bir Taşınmaz Üzerinde İnşa Edilmesi Gerekliliği
II. TMK M. 722-724'ÜN UYGULAMA ALANININ BELİRLENMESİ
A. TMK m. 722/f.1'in Malzemenin Mülkiyetine Etkisi
B. Haksız Yapıya İlişkin Hükümlerin Kanun Koyucu Tarafından Sevk Edilme Amacı
C. TMK m. 722-724'ün Genel Hükümlerle İlişkisi
D. Haksız Yapının Çeşitli Görünümlerine TMK m. 722-724'ün Uygulanabilirliği
İKİNCİ BÖLÜM
MALZEMENİN SÖKÜLMESİ TALEBİ
I. MALZEME SAHİBİNİN MALZEMENİN SÖKÜLÜP İADESİNİ TALEP HAKKI
A. Genel Olarak
B. Şartları
C. Talebin Hukuki Niteliği
D. Talebin İçeriği
E. Talep Hakkının Sahibi ve Muhatabı
F. Talep Hakkının Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi
G. Malzemenin Sökülüp İadesini Talep Hakkının Sebepsiz Zenginleşmeye İlişkin Genel Hükümlerden Doğan İadeyi Talep Hakkı ile İlişkisi
II. ARAZİ MALİKİNİN MALZEMENİN SÖKÜLÜP KALDIRILMASINI TALEP HAKKI
A. Genel Olarak
B. Şartları
C. Talebin Hukuki Niteliği
D. Talep Hakkının Sahibi ve Muhatabı
E. Talebin İçeriği
F. Talep Hakkının İleri Sürülebileceği Zaman Dilimi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TMK M. 723 UYARINCA DEĞERİN İADESİ TALEBİ
I. GENEL OLARAK
II. ŞARTLARI
A. Malzemenin Sökülüp İade Edilmemiş veya Kaldırılmamış Olması
B. TMK m. 724 Uyarınca Arazinin Tamamının veya Bir Kısmının Mülkiyetinin Devrinin Talep Edilmemiş Olması
C. TMK m. 723 Uyarınca Talepte Bulunulmuş Olması
III. TMK M. 723/F.1'DE DÜZENLENEN "UYGUN TAZMİNAT" KAVRAMI
A. Hukuki Niteliği
B. Tarafları
C. TMK m. 723'ten Doğan Alacağın Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi
D. Uygun Tazminat Miktarının Belirlenmesi
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ARAZİNİN TAMAMININ VEYA YETERLİ BİR KISMININ MÜLKİYETİNİN MALZEME SAHİBİNE DEVRİNİ İSTEME HAKKI (TMK M. 724)
I. GENEL OLARAK
II. ŞARTLARI
A. Bir Yapının Mevcudiyeti
B. Haksız Yapıya İlişkin Diğer Düzenlemelerde Tanınan Hakların Kullanılmamış Olması
C. Yapının Değerinin Arazi Değerinden Açıkça Fazla Olması
D. Arazinin Malzeme Sahibine Devri Arzusunda Olanın İyiniyetli Olması
E. Talepte Bulunulmuş Olması
III. TALEP HAKKININ KONUSU VE NİTELİĞİ
A. Talep Hakkının Konusu
B. Talep Hakkının Niteliği
IV. TALEBE BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR
A. Genel Olarak
B. Tarafların Anlaşması Halinde
C. Tarafların Anlaşamaması Halinde (Dava Yoluna Başvurma)
BEŞİNCİ BÖLÜM
BAŞKASININ MALZEMESİYLE BAŞKASININ ARAZİSİNE HAKSIZ YAPI İNŞASI DURUMUNDA TALEPLERİN BELİRLENMESİ
I. GENEL OLARAK
II. KANUN KOYUCUNUN MESELEYE YAKLAŞIMI BAKIMINDAN İSVİÇRE MEDENİ KANUNU İLE TÜRK MEDENİ KANUNU'NUN KARŞILAŞTIRILMASI
A. İsviçre Medeni Kanunu'nun ve Öğretisinin Başkasının Malzemesiyle Başkasının Arazisine Haksız Yapı İnşası Olgusuna Yaklaşımı
B. Türk Medeni Kanunu'nun Hükümlerinin ve Öğretisinin Başkasının Malzemesiyle Başkasının Arazisine Yapı İnşası Olgusuna Yaklaşımı
III. DEĞERLENDİRME
A. Malzeme Sahibinin Talep Haklarının Tespiti
B. Arazi Malikinin Haklarının Tespiti
C. İnşaatı Yapan Kişinin Haklarının Tespiti
SONUÇ
KAYNAKÇA