Bu kitap, 1961 Anayasasından 2017 Anayasa değişikliğine kadar Türkiye'de devlet başkanının konumunu anlamayı amaçlamaktadır. Başlangıçta yürütme organının büyük ölçüde sembolik bir parçası olarak tasarlanan Cumhurbaşkanlığı makamının, zaman içinde değişimini ve buna bağlı olarak öneminin nasıl arttığını göstermektedir. Bu değişikliği anlamak için, kitap devlet başkanının seçimini, anayasal yetkilerini, tarafsızlığını, sorumluluğunu ve uygulamada devlet başkanının Anayasal yetkilerini kullanmasını etkileyen faktörleri (elit teori, devletin siyasi ve hukuki kurumları, Cumhurbaşkanlarının kişilikleri, sosyal-ekonomik koşullar vb.) ele almakta ve analiz etmektedir. Devlet başkanlığı makamı tarihsel bir süreç içinde ve gerektiğinde karşılaştırmalı bir şekilde ele alınarak devlet başkanlığı makamının yürütme organı içindeki rolünün aydınlatılması amaçlanmıştır. Bu konuları ele alarak, kitap Türkiye'deki Cumhurbaşkanlığı makamının hiçbir zaman klasik parlamenter sisteme tam olarak uymadığını ve bu nedenle Türk siyasetinde sıklıkla tartışmaların merkezi haline geldiğini göstermeyi amaçlamaktadır. Ayrıca kitap, devlet başkanının konumundaki değişikliğin parlamento temelli iki başlı bir yürütme sisteminden halk tarafından seçilen tek başlı bir yürütme sistemine geçişin temel nedenlerinden birisi olduğunu Anayasa hukuku bağlamında ele alacaktır.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

BİRİNCİ BÖLÜM
BAŞLANGIÇ
A. Başlangıç
1. Cumhurbaşkanının yetkilerinin sınırlandırılması
2. Cumhurbaşkanlığı makamının denetlemesi
3. Seçimlerin iyileştirilmesi
4. Kitabın amacı ve yapısı
B. Türkiye Anayasa Tarihi
C. Araştırma Metodolojisi
D. Araştırma Sorusu

 

İKİNCİ BÖLÜM
HÜKÜMET SİSTEMLERİ VE ANAYASAL VE SİYASİ GELİŞMELER
A. Hükümet Sistemleri
1. Parlamenter sistem
2. Başkanlık sistemi
3. Yarı başkanlık sistemi
4. Devlet başkanının rolü
B. Anayasal ve Siyasi Gelişmeler
1. Giriş
2. 1961 Anayasası Öncesi
3. 1961 Anayasası
4. 1982 Anayasası
5. 2007 ve 2017 Anayasa değişiklikleri
6. Sonuç

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İLKE VE UYGULAMADA DEVLET BAŞKANININ SEÇİMİ
A. Giriş
B. Anayasal Çerçeve
1. Tarihsel arka plan
2. 1961 Anayasası
3. 1982 Anayasası
4. 2007 Anayasa değişikliği
5. 2017 Anayasa değişikliği
C. Sui Generis Aktör: Seçimlerde Ordunun Rolü
D. Dolaylı Seçimden Doğrudan Seçime
E. Türkiye Örneği
F. Sonuç

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
DEVLET BAŞKANININ YETKİLERİ
A. Giriş
B. Ölçme Yöntemleri ve Devlet Başkanının Anayasal Yetkileri
1. Giriş
2. Başkanlık sistemi (presidentialism) ve parlamentarizm ve devlet başkanının konumunun Krouwel yöntemiyle ölçülmesi
3. Krouwel'in temel kriterleri ve Türkiye Cumhurbaşkanı
4. Devlet başkanının yetkilerini ölçme yöntemi
5. Sonuç
C. Hukuki Bağlamda Devlet Başkanının Anayasal Yetkileri
1. Giriş
2. 1961 Anayasası
3. Cumhurbaşkanın yargı organına ilişkin yetkileri
4. 1982 Anayasası
5. 2007 Anayasa değişikliği
6. 2017 Anayasa değişikliği
7. Sonuç
D. Sonuç

 

BEŞİNCİ BÖLÜM
UYGULAMADA DEVLET BAŞKANININ ANAYASAL YETKİLERİNİ KULLANMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
A. Giriş
B. Elitler ve Devlet Başkanlığı Makamı
1. Giriş
2. Tarihsel arka plan
3. Elitler ve 1961 ve 1982 Anayasaları
4. Devlet eliti olarak devlet başkanlığı makamı
5. Devlet elitinin değerleri, din ve devletçi devlet başkanı
6. Günümüze doğru
7. Sonuç
C. 1961 Anayasasının Yürürlükte Olduğu Dönem
1. Ordunun Türk siyasetine etkisi
2. Koalisyon hükümetlerinde devlet ve hükümet başkanlarının rolleri
D. 1982 Anayasasının Yürürlükte Olduğu Dönemde Görev Yapan Cumhurbaşkanları
1. Giriş
2. Genelkurmay Başkanı Kenan Evren'in Cumhurbaşkanlığı Deneyimi
3. Başkanlık veya yarı başkanlık sistemi: Turgut Özal
4. Uzlaşma dönemi: Süleyman Demirel
5. Devletçi Cumhurbaşkanı: Ahmet Necdet Sezer
6. Ilımlı bir Cumhurbaşkanı: Abdullah Gül
7. Sonuç
E. Sonuç

 

ALTINCI BÖLÜM
İLKE VE UYGULAMADA DEVLET BAŞKANININ SORUMLULUĞU VE TARAFSIZLIĞI
A. Giriş
B. Devlet Başkanının Sorumluluğu
1. Giriş
2. Anayasal çerçeve: Devlet başkanının sorumluluğu
3. Cumhurbaşkanın yetkileri ile sorumluluğu arasındaki denge
4. Sonuç
C. Devlet Başkanının Tarafsızlığı
1. Giriş
2. Anayasal çerçeve
3. Devlet başkanının tarafsızlığına ilişkin tartışma
4. Sonuç
D. Sonuç

 

YEDİNCİ BÖLÜM
SONUÇ VE TAVSİYELER
A. Yürütme Organının Daha Verimli Çalışmasına Yardımcı Olma
B. Parlamenter Sistemde Cumhurbaşkanlığı Makamının Yeniden Dizayn Edilmesi

 

KAYNAKÇA