Devletin üç temel organından biri olan yargının, görevini yerine getirirken diğer organlar olan yasama ve yürütme karşısında zayıf olması ya da daha zayıf bir görünüm sergilemesi, bu organlara, davanın taraflarına, kamuoyuna veya medyaya karşı bağımlı olduğu ve/veya taraflı hareket ettiği yönündeki şüphelere mahal vermesi ya da bu çerçevede sürekli eleştirilere maruz kalması öncelikle devlete vatandaşlık bağıyla bağlı olan bireyler nezdinde hukuk devletine, mahkemelere ve adalete olan güveni sarsacak, bununla birlikte bu sorun elbette ki hukuk mecrasıyla sınırlı kalmayıp ülkedeki pek çok alana tesir ederek telafisi güç ve giderimi uzun yıllar gerektiren birtakım olumsuz sonuçlara sebebiyet verecektir. Yargı bağımsızlığı Türkiye'de uzun zamandan beri tartışılmakta, gerek ulusal gerekse de uluslararası alanda, Türkiye'de yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının mevcudiyetine yönelik olarak ciddi şüpheler duyulduğu ve bu hususta sıklıkla eleştirilerin getirildiği gözlenmektedir. Bu bağlamda, çalışmamda; uluslararası kuruluşlarca kaleme alınan sözleşmeler, ilke ve standartlar, tavsiye ve mahkeme kararları ile uluslararası resmi ve gayriresmi kuruluşların Türkiye'ye ilişkin raporları, eleştiri ve değerlendirmeleri incelenerek Türkiye'de daha bağımsız ve tarafsız bir yargının var olabilmesini mümkün kılabileceğini değerlendirdiğim, gerek uygulama değişikliği, gerekse de yasal veya anayasal değişiklikler başta olmak üzere mevzuat değişiklikleri gerektirebilecek birtakım tespit, görüş ve açıklamalara yer verilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

GİRİŞ
1. Hukuk Devleti ve Yargı Kavramsal Çerçevesi
1.1. Genel Olarak
1.2. Hukuk Devleti İlkesi
1.3. Kuvvetler Ayrılığı İlkesi
1.4. Yargı Organı
1.5. Hakimlik ve Savcılık Teminatı
1.5.1. Hakimlik ve Savcılık Teminatının Unsurları
1.6. Yargı Bağımsızlığı
1.6.1. Yargı Bağımsızlığı Kavramının Tarihsel Gelişimi
1.6.2. Çeşitli Yönleriyle Yargı Bağımsızlığı
1.7. Yargı Tarafsızlığı
1.8. Yargı Bağımsızlığı ve Yargı Tarafsızlığı İlişkisi
1.9. Yargı Bağımsızlığı ve Hukuk Devleti İlişkisi
1.10. Yargı Bağımsızlığı ile Temel Haklar ve Özgürlükler İlişkisi
1.11. Fren-Denge Mekanizması
1.12. Hakim ve Savcıların Denetimi ve Sorumlulukları
1.13. Yargıçlar Devleti
1.14. Mahkeme Kararlarının Yerine Getirilmesi

 

2. Ulusal ve Uluslararası Alanda Yargısal İlke ve Standartların Mukayesesi
2.1. Uluslararası Belgelerde Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
2.1.1. Birleşmiş Milletler
2.1.2. Avrupa Konseyi
2.1.3. Avrupa Birliği
2.2. Ulusal Mevzuatta Yargı Bağımsızlığı
2.2.1. Anayasa
2.2.2. Kanunlar
2.2.3. Eylem Planı
2.2.4. Yargı Reformu Stratejisi
2.2.5. HSK Stratejik Planı
2.2.6. Etik İlkeler
2.3. Yargı Bağımsızlığı Bağlamında Önem Arz Eden İki İdare
2.3.1. Hakimler ve Savcılar Kurulunun Yapısı, Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları
2.3.2. Türkiye Adalet Akademisinin Yapısı, Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları
2.4. Yargı Bağımsızlığı İlkeleri ile Hakimler ve Savcılar Kurulu ve Türkiye Adalet Akademisinin Yapısına Teorik Çerçeveden Mukayeseli Bakış

 

br/>3. Türkiye'de Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı: Durum Tespiti
3.1. Uluslararası Kuruluşlar
3.1.1. Birleşmiş Milletler
3.1.2. Avrupa Konseyi
3.1.3. Venedik Komisyonu
3.1.4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
3.1.5. Avrupa Birliği
3.1.6. Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu
3.1.7. Avrupa Yargı Kurulları Ağı
3.1.8. Avrupa Yargı Eğitim Ağı
3.2. Uluslararası Devlet/Hükümet Dışı Kuruluşlar (Sivil Toplum Kuruluşları)
3.2.1. Özgürlük Evi (Freedom House)
3.2.2. İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch)
3.2.3. Dünya Adalet Projesi (World Justice Project)
3.2.4. Sınır Tanımayan Gazeteciler (Reporters Without Borders)
3.2.5. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International)
3.3. Anayasa Mahkemesi-Ulusal Yüksek Mahkeme
3.4. Ulusal Alandaki Sivil Toplum Kuruluşları
3.5. Yargıya Güven Anketlerinde Türk Yargısı

 

4. Türkiye İçin Bağımsız ve Tarafsız Yargı Modeli Önerisi
4.1. Hakimler ve Savcılar Kurulu ile Adalet Bakanlığı Arasındaki Güçlü Bağ
4.2. Hakimler ve Savcılar Kurulu Üyelerinin Seçim Usulünün Kurul'un Siyasileşmesi Üzerindeki Etkisi
4.3. Savcıların Bağımlılığı Sorunu ve Türkiye'deki Başsavcılık Müessesesi
4.4. Hakim ve Savcı Yardımcılarının Alım Usulü
4.5. Türkiye Adalet Akademisinin Bağımsızlığı ve Özerkliği
4.6. Hakimler ve Savcılar Kurulu Kararlarının Yargısal Denetimi
4.7. Hakim ve Savcı Kararlarının Notlandırılması ve Bunun Yükselme ile Bağımsızlık Üzerindeki Etkisi
4.8. Türk Yüksek Yargısında Kadın-Erkek Eşitsizliği
4.9. Yüksek Mahkemelere ve Ünvanlı Görevlere Yapılan Atamalarda Kullanılan Takdir Yetkisi
4.10. Fren-Denge Mekanizmasının Varlığı ve Yargı Kararlarının Uygulanırlığı
4.11. Danıştay Üyelerinin Bir Kısmının Yürütme İçerisinden Yürütme Organınca Seçilmesi
4.12. Türkiye'de Coğrafi Teminatın Gerçekleştirilebilirliği
4.13. Hakim ve Savcıların Mali Güvenceleri
SONUÇ VE ÖNERİLER

 

KAYNAKLAR