Anonim ortaklık organlarının şeklen var olmasına rağmen, organ üyelerinin çeşitli fikir ayrılıkları ve uyuşmazlıkları sebebiyle organların süreklilik arz edecek şekilde toplanamaması veya karar alamamasından dolayı ortaklıktaki karar alma ve yönetme mekanizmalarında oluşabilecek tıkanma hali kilitlenme olarak nitelendirilir. Hemen her gelişmiş hukuk sisteminin odak noktalarından olsa dahi, bu konuya Anglosakson hukukunda kıta Avrupası hukukuna nazaran daha çok önem gösterildiği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda kilitlenmenin tespitinde Amerikan yüksek yargı kararlarında şekillenen kriterler ayrı önem arz etmektedir. Çalışmada Anglosakson hukuku ile Alman, İsviçre ve Fransız hukuklarındaki kilitlenmeye dair kanuni düzenlemeler ve temel yargı kararları detaylı olarak incelenmiş olup bunların hukukumuza olası etkileri değerlendirilmiştir. Günümüzde ticaret hukukçularının en önemli çalışma alanlarından olan anonim ortaklık türünün devamlılığını mümkün kılacak sistemleri tesis ve tahkim etmek ile doğrudan ilgili olan organlardaki kilitlenmenin önlenmesi ve sona erdirilmesine matuf çeşitli sözleşmesel mekanizmalara mercek tutmayı amaç edinen bu çalışmada öncelikle anonim ortaklık organları ile ilgili temel meseleler ele alınmış, akabinde söz konusu organların işlevsiz kalma durumları incelenmiştir. Eserin ağırlık noktasını oluşturan üçüncü ve son bölümünde ise anonim ortaklık organlarındaki kilitlenmenin önlenmesi ve sona erdirilmesine ilişkin sözleşmeler detaylıca irdelenmeye çalışılmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIK ORGANLARI İLE İLGİLİ TEMEL MESELELER
1. Genel Olarak Tüzel Kişilerde Organ Kavramı
1.1. Organ Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Mukayeseli Hukukta Organ Kavramı
1.2. Organ Sıfatının Tespitinde Başvurulacak Kriterler
1.3. Organın Benzer Kavramlardan Farkları
2. Anonim Ortaklıklarda Organ Kavramı
2.1. Zorunlu Organlar
2.2. İhtiyari Organlar
2.3. Fiili (Olgu/de facto) Organlar
2.4. Anonim Ortaklık Organları Bakımından Ara Sonuç
3. Organların İradesi Olarak Karar
3.1. Hukuki Niteliği
3.2. Türleri
3.3. Geçerlilikleri Bağlamında Kilitlenmeye Olan Etkileri
İKİNCİ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIK ORGANLARININ İŞLEVSİZLİĞİ
1. İşlevsizliğin Daha Sık Görüldüğü Durumlar
1.1. Sermayenin %50-50 Paylaşıldığı Anonim Ortaklıklar
1.2. Sermayeye Katılmalı Ortak Girişimler
1.3. Aile Ortaklıkları
1.4. Şirketler Topluluğu
1.5. Müşterek İmza Yetkisinin Bulunduğu Anonim Ortaklıklar
2. İşlevsizliğin Tespit Edilmesinde Başvurulacak Kriterler
2.1. Kilitlenme Şüphesinin, Zorunlu Yönetim İşlerinden Sayılan Bir Konuda Ortaya Çıkması
2.2. Kilitlenme Tespitini Kolaylaştıran Bir Olgu Olarak Somut Olayda Kapalı Tip/Küçük Ölçekli Anonim Ortaklığın Bulunması
2.3. Dürüstlük Kuralına Aykırı Olarak Kilitlenme İddiasının İleri Sürülme(me)si
2.4. Şirketin Pay Sahipleri/Yöneticileri Arasındaki Şahsi Güvensizlik ve Antipatinin Ölçüsü ile Kapsamı
2.5. Pay Sahipleri Sözleşmesinde Öngörülen Şartın Gerçekleşmesi
2.6. İşlevsizliğin Tespitinde Başvurulan Kriterlere İlişkin Ara Değerlendirme
3. Karşılaştırmalı Hukukta Organ Kilitlenmesi Halleri
3.1. Anglosakson Hukukunda
3.2. Kıta Avrupası Hukukunda
4. Genel Kurulun Kilitlenmesi
4.1. Genel Kurul Toplantı ve Karar Nisapları
4.2. Genel Kurulun Toplan(a)maması
4.3. Genel Kuruldaki Kilitlenme Bağlamında Pay Sahiplerinin Özen ve Sadakat Yükümlülüğü (?) ile Affectio Societatis Meselelerine Bakış
4.4. Genel Kurul Toplantısının Azınlık Tarafından Ertelenmesinin Kilitlenme ile Olan İlişkisi
4.5. Genel Kurula Devredilen Görev ve Yetkiler Kapsamındaki Kararlardan Doğan Kilitlenme Halleri
5. Yönetim Kurulunun Kilitlenmesi
5.1. Yönetim Kurulu Toplantı ve Karar Nisapları
5.2. Yönetim Kurulunun Toplan(a)maması
5.3. Yönetim Kurulundaki Kilitlenme Bağlamında Yönetim Kurulu Üyelerinin Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü Meselesine Bakış
5.4. Yönetim Kuruluna Devredilen Görev ve Yetkiler Kapsamındaki Kararlardan Doğan Kilitlenme Halleri
6. Türk Ticaret Kanunu'na Göre Özel Sonuçları Olan Kilitlenmeler
6.1. Organsızlık Nedeniyle Feshe Sebebiyet Veren Kilitlenmeler
6.2. Haklı Nedenle Feshe Sebebiyet veren Kilitlenmeler
6.3. Yönetim Kayyımı Atanmasına Sebebiyet Veren Kilitlenmeler
7. Kilitlenme Halinin Doğurabileceği Diğer Olası Hukuki Sonuçlar
7.1. Halka Açık Ortaklıklarda Sermaye Piyasası Kurulu'nun Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Atama Yetkisi
7.2. Yönetim Kurulu Üyeleri ile Pay Sahipleri Bakımından Hukuki Sorumluluğun Doğması
7.3. Kilitlenme Haline Bağlı Öngörülen Sözleşmesel Düzenlemelerin Uygulanması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIK ORGANLARINDAKİ KİLİTLENMENİN ÖNLENMESİ VE SONA ERDİRİLMESİ
1. Anonim Ortaklıklar Hukukundaki Sözleşmelere ve Bunların Kurduğu İlişkilere Genel Bakış
1.1. Kilitlenmeye Etkisi Olabilecek Sözleşme Türleri
1.2. Kilitlenmeye Doğrudan Etkisi Olmayan Sözleşmeler
1.3. Anonim Ortaklık İç Yönergeleri (Yönetmelikleri)
2. Anonim Ortaklıklar Hukuku Özelinde Sözleşmelerin Yorumu
2.1. Genel Olarak Yorum
2.2. Yoruma Temel Teşkil Eden Zaman Dilimi
2.3. Sözleşmenin Yorumunda Başvurulacak Temel İlke ve Metotlar
2.4. Yorum İlke ve Metotları Bakımından Paradigma Değişikliği İhtiyacı
3. Genel Olarak Esas Sözleşme
3.1. Esas Sözleşmenin İşlevleri
3.2. Kilitlenmenin Çözümüne İlişkin Esas Sözleşmede Öngörülebilecek Düzenlemeler
4. Genel Olarak Pay Sahipleri Sözleşmeleri
4.1. Pay Sahipleri Sözleşmesinin İşlevleri
4.2. Esas Sözleşme ile Pay Sahipleri Sözleşmesi Arasındaki İlişki
4.3. Kilitlenmenin Çözümüne İlişkin Pay Sahipleri Sözleşmesinde Öngörülebilecek Düzenlemeler
4.4. Kilitlenmeye Dair Kanun Maddesi Önerisi
SONUÇ
KAYNAKÇA