Adil bir yargılama; bağımsız kılınabilen mahkemelerde, tarafsızlığı sağlanabilen yargıçlar tarafından yürütülen yargılamalara karşılık gelir. Bağımsızlık ve tarafsızlık ise zorlu mücadeleler neticesinde ulaşılan/kavuşulan temel iki değerdir. Bu değerlerin, doğal yargıç ilkesinin gereklilikleri üzerine inşa edildiğini söylemek mümkündür. Mahkemelerin kurulmasında ve yargıçların atanmasında doğal yargıç ilkesinin gerekliliklerinin gözetilmesi, adil bir yargılama faaliyeti için atılan ilk ancak etkisi oldukça büyük bir adımdır. Doğal yargıç ilkesi; yargılamalara ilişkin adalet ve hakkaniyet beklentilerini, mahkemelerin kurulması aşamasına hatta mahkemeleri kuran iradenin güttüğü amacı da irdelemesi sebebiyle mahkeme kurma fikrinin oluştuğu "an" a kadar taşımaktadır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
EVRENSEL BİR HUKUK İLKESİ BOYUTUYLA DOĞAL YARGIÇ İLKESİ VE ADİL YARGILANMA HAKKI İLİŞKİSİ
I. "DOĞAL YARGIÇ İLKESİ" TERMİNOLOJİ SORUNU VE TANIM MESELESİ
A. Doğal Yargıç İlkesinin Adlandırılmasına İlişkin Terminolojik Tartışmalar
1. Kavramsal Bir İnceleme: Doğal Yargıç Kimdir/ Nedir?
2. Kanuni/ Yasal Yargıç Doğal Yargıç Mıdır?
3. Hukuk Devleti/Kanun Devleti Ayrımından Hareketle Doğal Yargıç/ Yasal Yargıç Ayrımı
B. Doğal Yargıç İlkesinin Unsurları ve Özellikleri
1. Kanunla Kurulmuş Mahkeme Unsuru
2. Öncedenlik Unsuru
3. Olağanüstü Mahkeme Kurma Yasağı
II. ADİL YARGILANMA HAKKININ BİR UZANTISI OLARAK DOĞAL YARGIÇ İLKESİ
A. Tarihsel Süreçte Adil Yargılanma Hakkı
1. Hakkın Doğumu ve Gelişim Sürecindeki İlk Adımlar
2. Adil Yargılanma Hakkının Yakın Tarihli Düzenleme ve Belgelere Yansıması
B. Kapsamı ve Unsurlarıyla Adil Yargılanma Hakkı ve Doğal Yargıç İlkesi İlişkisi
1. Adil Yargılanma Hakkının Kapsamı
2. Kanunla Kurulmuş Bağımsız ve Tarafsız Mahkeme Önünde Yargılanma Hakkı
III. DOĞAL YARGIÇ İLKESİNİN ULUSLARARASI BELGELERE VE DEVLET ANAYASALARINA YANSIMASI
A. Uluslararası Belgelerde Doğal Yargıç İlkesi
B. Devlet Anayasalarında Doğal Yargıç İlkesi
1. Doğal Yargıç İlkesine Doğrudan Yahut Olağanüstü Merci Kurma Yasağı Çerçevesinde Yer Veren Devlet Anayasaları
2. Doğal Yargıç İlkesine Adil Yargılanma Hakkı Çerçevesinde Yer Veren Devlet Anayasaları
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA DOĞAL YARGIÇ İLKESİ VE ÜLKEMİZDEKİ UYGULAMA VE YARGILAMALARIN İLKE KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
I. OSMANLI-TÜRK ANAYASAL GELİŞMELERİ IŞIĞINDA DOĞAL YARGIÇ İLKESİ
A. Genel Açıklama
B. 1875 Adalet Fermanı
C. 1876 Kanun-i Esasi
D. 1921 ve 1924 Anayasaları Çerçevesinde Doğal Yargıç İlkesi ve İstiklal Mahkemelerinin Yargılamaları
1. 1921 Anayasasında Doğal Yargıç İlkesi
2. 1924 Anayasasında Doğal Yargıç İlkesi
3. İstiklal Mahkemelerinin Doğal Yargıç İlkesi Temelinde Değerlendirilmesi
E. 1961 Anayasası Çerçevesinde Doğal Yargıç İlkesi ve Yüksek Adalet Divanı Yargılamaları
1. 1961 Anayasası Döneminde Doğal Yargıç İlkesinin Gelişimi
2. Yüksek Adalet Divanının Doğal Yargıç İlkesi Temelinde Değerlendirilmesi
F. 1982 Anayasası Çerçevesinde Doğal Yargıç İlkesi
1. Doğal Yargıç İlkesinin 1982 Anayasasına Yansıması
2. Mahkemelerin Kurulması, Görev Alanları ve Görevlerine Son Verilmesi Bakımından Doğal Yargıç İlkesi
II. TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN DOĞAL YARGIÇ İLKESİ YORUMU
A. Anayasa Mahkemesinin Doğal Yargıç ve Kanuni/ Yasal Yargıç Değerlendirmesi
B. Anayasa Mahkemesinin Adil Yargılanma Hakkı ve Doğal Yargıç İlkesi İlişkisine Dair Yorumu
GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
KAYNAKÇA