Bu eser, İslam arazi hukukunun oluşumunu, amacını ve hedefini ortaya koymaktadır. Tarım toplumları başta olmak üzere teknoloji ve sanayi toplumlarında dahi toprak; insanın karakterini, inancını, örf ve adetini belirlemede önemli bir ölçüttür. Nitekim bir devrin veya bir devletin hukuki, siyasi, iktisadi, kültürel ve sosyal ilişkilerini anlamak; o devirde ve devlette yürürlükte olan arazi sistemini ve münasebetlerini bilmeyi gerektirmektedir. Tabi ki bu durum Medine'de tesis edilmiş küçük bir şehir devleti iken fetih hareketleriyle sınırları genişleyen İslam devleti için de aynı geçerliliği arz etmektedir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
I. ÇALIŞMANIN KONUSU, YÖNTEMİ ve SINIRLARI
II. KAYNAKLAR
BİRİNCİ BÖLÜM
ARAZİ HUKUKUNUN HUKUK SİSTEMATİĞİNDEKİ YERİ
I. ARAZİ HUKUKUNUN GAYESİ
II. ARAZİ HUKUKUNUN KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMATİĞİNDEKİ YERİ
A. Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı
1. Kamu Hukuku
2. Özel Hukuk
3. Karma Hukuk
III. ARAZİ HUKUKUNUN İSLAM HUKUKUNDAKİ YERİ
A. İslam Hukukunda Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı
1. Allah Hakları-Kul Hakları Ayrımı
IV. İSLAM HUKUKUNDA MAL VE MÜLKİYET MEFHUMU
A. Mal Mefhumu
1. Mal Çeşitleri
A. Mülkiyet Mefhumu
1. Malın Mülkiyet Konusu Olması
2. Mülkiyet Çeşitleri
V. Toprak Mülkiyeti
1. Mülk Arazi
2. Devlet Arazisi(Arazi-i Miriyye, Arazi-i Memleket)
3. Vakıf Arazisi
4. Metruk(Kamu yararına bırakılmış) Araziler
5. Ölü Topraklar(Arazi-i Mevat)
İKİNCİ BÖLÜM
ARAZİ HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
I. İSLAM TOPLUMUNDA ARAZİ MÜLKİYETİ ANLAYIŞI
II. İSLAM'IN DOĞUŞUNDA VAR OLAN ÇEVRE DEVLETLERDE ARAZİ HUKUKU
A. Roma İmparatorluğu
1. Jüstinyen Sülalesi Devri(518-610) ve Jüstinyen Kanunları
2. Roma İmparatorluğu'nda Toprak Çeşitleri
3. Roma'daki Genel Arazi Kanunları
4. Arazi Gelirleri
B. Sasani İmparatorluğu
1. Sasani Devleti'nde Arazinin Önemi
2. Sasani Devleti'nde Arazi Vergi Sistemi
3. Sasanilerde Toprak Çeşitleri
C. İslam'dan Önce Arap Yarımadasında Arazi Hukuku ve Çeşitli Vergiler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İSLAM ARAZİ HUKUKUNUN OLUŞUM EVRESİ
I. ARAZİ HUKUKUNDA TEMEL KAVRAMLAR: HARAC VE FEY
A. HARAC
1. Harac Kelimesi ve Haracın Kapsam Alanı
2. Harac Çeşitleri
3. İslam Hukukunda Haracın Tarihçesi
B. FEY
II. İSLAM ARAZİ HUKUKUNUN OLUŞUMUNDA FETİHLERİN ÖNEMİ
A. Hz. Peygamber Devri
1. Beni Nadir Arazisi
2. Beni Kurayza Arazisi
3. Fedek, Vadi'l-Kura ve Teyma Arazisi
4. Mekke'nin Fethi ve Arazisi
5. Tebale ve Cureş Arazisi
6. Tebük, Eyle, Ezruh, El-Cerba ve Makna Arazileri
7. Yemen Arazisi
8. Uman Arazisi ve Hacer Arazisi
B. Hz. Ebu Bekir Devri
C. Hz. Ömer Devri
1. Irak'ın(Sevad)Fethi ve Arazisinin Taksimi
2. el-Cezire ve Şam'ın Fethi ve Arazisinin Taksimi
3. Mısır'ın Fethi ve Arazisi
4. Beni Tağlib b. Vail Hristiyanlarının Durumu
D. Hz. Osman Devri
1. Kufe Merkezli Fetih Hareketleri
2. Basra Merkezli Fetih Hareketleri
3. Mısır Merkezli Fetih Hareketleri
4. Şam Merkezli Fetih Hareketleri
E. Hz. Ali Devri
III. HZ. PEYGAMBER VE HULEFA-İ RAŞİDİN DÖNEMLERİNDE FETHEDİLEN ARAZİLERDE TATBİK EDİLEN HUKUK SİSTEMİ
A. Savaş Yapmaksızın Halkının İslam'ı Kabul Ettiği Araziler
B. Savaş Sonrası Sulh Yoluyla veya Belirli Bir Harac Karşılığında Fethedilen Araziler
1. Mülkiyeti Müslümanlara, Kullanımı Araziyi Ellerinde Bulunduranlara Ait Olan Arazi
2. Mülkiyeti Gayrimüslimlere Ait Olan ve Bunun Karşılığında Harac Konulan Araziler
C. Kuvvet Yoluyla Fethedilen Araziler
IV. İSLAM DEVLETİ'NİN ARAZİDEN ELDE ETTİĞİ GELİR KAYNAKLARI
A. Hz. Peygamber Dönemi Arazi Gelirleri
1. Fey Malları
2. Safiyy Malları
3. Humus
B. Hulefa-i Raşidin Devri
1. Zekat ( Öşür)
2. Fey
3. Humus
SONUÇ
KAYNAKÇA