Tazminat hukuku uygulamadan bağımsız düşünülecek bir alan olmadığı gibi disiplinler arası bir çalışmayı da gerektirir. Bu düşünce ile yola çıkan eserin yazarlarından Prof. Dr. Ömer Ekmekçi ve Prof. Dr. Başak Baysal, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde 2018-2019 Akademik Yılı için Fakülte Kuruluna farklı kürsü üyelerinin birlikte vereceği bir seçimlik ders önerisi sundular. Fakülte Kurulunda büyük bir memnuniyetle karşılanan bu öneri ile ilgili tek tartışma dersin ismi ile ilgili oldu. Fakülte Kurulu başkanı, dönemin dekanı Prof. Dr. Abuzer Kendigelen'in "Uygulamalı Tazminat Hukuku" isim önerisi Kurul üyelerinin oybirliği ile kabul edildi. Böylelikle, bu ders Türkiye'de ilk kez bir Hukuk Fakültesinde lisans düzeyinde verilmeye başlandı. Derse ilk olarak Ekmekçi ve Baysal birlikte başladı ve Fakülte tarihinde az görülen bir usulle iki ayrı kürsünün hocası dersi birlikte, öğrencilerle verimli tartışmalar yaparak sürdürdü. Daha sonra Baysal Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne geçince onun yerini Yayvak Namlı aldı. Geriye dersin kitabını hazırlamak kalmıştı. Üç öğretim üyesinin önemli iş birliğinden de işte elinizdeki bu kitap doğdu.
Kitabın planına ilişkin de şu hususlara vurgu yapılmalıdır: Bedensel zarar halinde maddi tazminat ile ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatı hesaplamasına yönelik olarak mevzuat hükümleri ile yetinilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla uygulamada, Yargıtay kararları dikkate alınarak hesaplama yapılmaktadır. Fakat çalışmamızın kapsamını sadece uygulamada tazminatın hesaplama yöntemi ile sınırlasaydık, çalışmanın bir ayağı her zaman eksik kalacaktı. Bu nedenle öncelikle tazminatın hesaplanmasının hukuki temeli olan haksız fiil konusu ele alınmıştır. Bu noktada ise sadece haksız fiilin unsurlarının incelenmesi ile yetinilmemiş; kusursuz sorumluluk halleri ile haksız fiilden doğan borç ilişkisinin sonuçlarına da değinilmiştir. Daha sonra ise maddi tazminat ve destekten yoksun kalma tazminatı hesaplamalarında genel esaslara yer verilmiş ve her bir unsur ayrı ayrı incelenmiştir. Ayrıca verilen bilgiler, Yargıtay'ın mümkün olduğunca yeni kararları ile desteklenmeye çalışılmıştır. Dikkat edilirse çalışmamızın başlığı sadece "Tazminat Hukuku" değil, dersin de ismini oluşturan "Uygulamalı Tazminat Hukuku"dur. Nitekim gerek dersi alan öğrencilerimize gerekse uygulamacılara sadece teorik bilgi verilmesi ile yetinilmemiş; örnek olaylara ve bu olayların açıklamalı çözümlerine yer verilerek bilginin pratiğe oturtulması amaçlanmıştır.(ÖNSÖZDEN)
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL ESASLAR
I. HAKSIZ FİİLİN UNSURLARI
A. Genel Olarak
B. Kusur
C. Hukuka Aykırılık
D. Zarar
E. Nedensellik Bağı
II. KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ
A. Genel Olarak
B. Hakkaniyet Sorumluluğu
C. Özen Sorumluluğu
D. Ağırlaştırılmış Sebep Sorumluluğu
E. Tehlike Sorumluluğu
III. HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİSİNİN SONUÇLARI
A. Genel Olarak
B. Maddi Zararın Belirlenmesi
C. Ölüm ve Destekten Yoksun Kalma Zararı
D. Maddi Tazminatın Belirlenmesi
E. Müteselsil Sorumluluk
F. Temerrüt ve Zamanaşımı
G. Yetkili ve Görevli Mahkeme
İKİNCİ BÖLÜM
BEDENSEL ZARARDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT VE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI HESAPLAMASINDA GENEL ESASLAR
I. GENEL OLARAK
II. MADDİ TAZMİNAT HESABINDA DİKKATE ALINAN UNSURLAR
A. Tazminat Hesabında Dikkate Alınan Dönemler
B. Haksız Fiilin Gerçekleştiği Tarih İle Hüküm Tarihi
C. Haksız Fiil Mağdurunun/ Müteveffanın Yaşı İle Muhtemel Yaşam Süresi
D. Cinsiyet ile Muhtemel Çalışma Süresi
E. Ücret
F. Maluliyet Oranı
G. Kusur Oranı
III. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI HESABINDA DİKKATE ALINAN UNSURLAR
A. Destek Gören/Hak Sahibi Sıfatına Sahip Olmak
B. Destek Sıfatına Sahip Olmak
C. Tazminat Hesabında Dikkate Alınan Dönemler
D. Kaza ve Hüküm Tarihi
E. Cinsiyet ile Muhtemel Çalışma Süresi
F. Destekten Yoksunluk Süresi ve Bu Süreye Etki Eden Faktörler
G. Tazminat Hesabına Esas Kazanç/Gelir
H. Destek Yaşasaydı Kazancından/ Gelirinden Kendisine Ayıracağı Oran
I. Kusur Oranı
J. Tazminat Hesabında Destek Payları
IV. TAZMİNATTAN İNDİRİM YAPILMASI VE İNDİRİM KALEMLERİ
A. Evlenme İhtimali İndirimi
B. SGK Tarafından Yapılan Ödemeler
C. Yetiştirme Gideri
D. Sigorta Şirketlerince Ödenen Tazminatlar
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖRNEK OLAYLAR VE ÇÖZÜMLERİ
I. BEDENSEL ZARARDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT TALEPLİ DAVALARA İLİŞKİN PROGRESİF RANT USULÜ HESAPLAMA ÖRNEKLERİ
OLAY 1 MALULİYET SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ (ERKEK)
OLAY 2 MALULİYET SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ (ERKEK-GERÇEK TARİHLİ)
OLAY 3 MALULİYET SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ (KADIN VE DIŞ ETKEN FAKTÖRÜ)
II. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEPLİ DAVALARA İLİŞKİN PROGRESİF RANT USULÜ HESAPLAMA ÖRNEKLERİ
OLAY 1 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ VE TEK KIZ ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 2 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ, KIZ ÇOCUK VE ERKEK ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 3 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ, ERKEK ÇOCUK, NİŞANLI KIZ ÇOCUK, KÜÇÜK YAŞTA KIZ ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 4 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ, EĞİTİM GÖREN ERKEK ÇOCUK, İKİ KIZ ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 5 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (KÜÇÜK YAŞTA ÇOCUK ÖLÜMÜ/ANNE-BABA HAK SAHİBİ)
OLAY 6 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (ERGİN ÇOCUK ÖLÜMÜ/ ANNE HAK SAHİBİ)
OLAY 7 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (ÇOCUK ÖLÜMÜ HALİNDE ALTERNATİF ÇÖZÜM YÖNTEMİ)
OLAY 8 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ ALTERNATİF ÇÖZÜM YÖNTEMİ
YARARLANILAN KAYNAKLAR
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL ESASLAR
I. HAKSIZ FİİLİN UNSURLARI
A. Genel Olarak
B. Kusur
C. Hukuka Aykırılık
D. Zarar
E. Nedensellik Bağı
II. KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ
A. Genel Olarak
B. Hakkaniyet Sorumluluğu
C. Özen Sorumluluğu
D. Ağırlaştırılmış Sebep Sorumluluğu
E. Tehlike Sorumluluğu
III. HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİSİNİN SONUÇLARI
A. Genel Olarak
B. Maddi Zararın Belirlenmesi
C. Ölüm ve Destekten Yoksun Kalma Zararı
D. Maddi Tazminatın Belirlenmesi
E. Müteselsil Sorumluluk
F. Temerrüt ve Zamanaşımı
G. Yetkili ve Görevli Mahkeme
İKİNCİ BÖLÜM
BEDENSEL ZARARDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT VE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI HESAPLAMASINDA GENEL ESASLAR
I. GENEL OLARAK
II. MADDİ TAZMİNAT HESABINDA DİKKATE ALINAN UNSURLAR
A. Tazminat Hesabında Dikkate Alınan Dönemler
B. Haksız Fiilin Gerçekleştiği Tarih İle Hüküm Tarihi
C. Haksız Fiil Mağdurunun/ Müteveffanın Yaşı İle Muhtemel Yaşam Süresi
D. Cinsiyet ile Muhtemel Çalışma Süresi
E. Ücret
F. Maluliyet Oranı
G. Kusur Oranı
III. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI HESABINDA DİKKATE ALINAN UNSURLAR
A. Destek Gören/Hak Sahibi Sıfatına Sahip Olmak
B. Destek Sıfatına Sahip Olmak
C. Tazminat Hesabında Dikkate Alınan Dönemler
D. Kaza ve Hüküm Tarihi
E. Cinsiyet ile Muhtemel Çalışma Süresi
F. Destekten Yoksunluk Süresi ve Bu Süreye Etki Eden Faktörler
G. Tazminat Hesabına Esas Kazanç/Gelir
H. Destek Yaşasaydı Kazancından/ Gelirinden Kendisine Ayıracağı Oran
I. Kusur Oranı
J. Tazminat Hesabında Destek Payları
IV. TAZMİNATTAN İNDİRİM YAPILMASI VE İNDİRİM KALEMLERİ
A. Evlenme İhtimali İndirimi
B. SGK Tarafından Yapılan Ödemeler
C. Yetiştirme Gideri
D. Sigorta Şirketlerince Ödenen Tazminatlar
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖRNEK OLAYLAR VE ÇÖZÜMLERİ
I. BEDENSEL ZARARDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT TALEPLİ DAVALARA İLİŞKİN PROGRESİF RANT USULÜ HESAPLAMA ÖRNEKLERİ
OLAY 1 MALULİYET SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ (ERKEK)
OLAY 2 MALULİYET SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ (ERKEK-GERÇEK TARİHLİ)
OLAY 3 MALULİYET SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ (KADIN VE DIŞ ETKEN FAKTÖRÜ)
II. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEPLİ DAVALARA İLİŞKİN PROGRESİF RANT USULÜ HESAPLAMA ÖRNEKLERİ
OLAY 1 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ VE TEK KIZ ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 2 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ, KIZ ÇOCUK VE ERKEK ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 3 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ, ERKEK ÇOCUK, NİŞANLI KIZ ÇOCUK, KÜÇÜK YAŞTA KIZ ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 4 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (EŞ, EĞİTİM GÖREN ERKEK ÇOCUK, İKİ KIZ ÇOCUK HAK SAHİBİ)
OLAY 5 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (KÜÇÜK YAŞTA ÇOCUK ÖLÜMÜ/ANNE-BABA HAK SAHİBİ)
OLAY 6 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (ERGİN ÇOCUK ÖLÜMÜ/ ANNE HAK SAHİBİ)
OLAY 7 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ (ÇOCUK ÖLÜMÜ HALİNDE ALTERNATİF ÇÖZÜM YÖNTEMİ)
OLAY 8 ÖLÜM SEBEBİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ ALTERNATİF ÇÖZÜM YÖNTEMİ
YARARLANILAN KAYNAKLAR