Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte, manipülatörlerin sermaye piyasası araçları üzerinde çok sayıda ve yeni işlem kalıpları ile piyasa dolandırıcılığı (manipülasyon) suçunu gerçekleştirmesi, bu suçları işleyen failler hakkında uygulanacak yaptırım mekanizmasının etkin ve caydırıcı bir sistem üzerine inşa edilmesini gerekli kılmaktadır. Bununla birlikte, cezai yaptırımlara ilişkin düzenlemelerin yanı sıra disiplinler arası bir yaklaşım benimsenerek faillerin piyasaya ve yatırımcılara verdiği zararın tazminine yönelik düzenlemelerin de yapılması gerekmektedir. Böylece, hem faile yönelik etkin bir cezalandırma mekanizmasının, hem de zarar gören yatırımcıların tazminine yönelik iyileştirici bir mekanizmanın kurulması suretiyle iki yönlü bir faydanın elde edilmesi sağlanacaktır. Bu çalışmada, piyasa dolandırıcılığının ekonomik suçlarla ilişkisi, bu fiilin yasaklanmasındaki temel saik ve Türk hukukunda düzenleniş şekli 20.2.2020 tarih ve 7222 sayılı Kanun ile 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (SPKn) 107 hükmünde yapılan değişiklik de göz önünde bulundurularak incelenmiş ve SPKn 107 hükmünün etkinliği sorunu üzerine değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu kapsamda Türk hukukunda yer almayan ancak piyasa dolandırıcılığının tespitinde, ispatında ve bu fiili işleyenlerin cezalandırılmasında karşılaştırmalı hukukta etkin olarak uygulanan mekanizmalar (Whistleblowing, Yatırımcı koruma fonu, iletişimin dinlenmesi, suçtan elde edilen malvarlığının dondurulması ve bu malvarlığına el konulması, mahkemelerin ihtisaslaşması, failin tüzel kişilik yetkilisi olması durumunda, bu kişinin mevcut görevinden azledilmesi, halka açık şirketlerde yönetici olmasının belirli bir süre için durdurulması veya yasaklanması) esas alınarak düzenleme önerilerine yer verilmiştir. Dolayısıyla bu çalışma; Türk sermaye piyasası hukukuna farklı bir bakış açısı getireceği, piyasa dolandırıcılığı fiilinin tespitinin kolaylaştırılmasına ve bu fiile yönelik yaptırım mekanizmalarının etkinliği sorunun çözümüne katkı sağlayacağı ümidiyle hazırlanmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
SERMAYE PİYASASINA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR VE GENEL OLARAK PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)
I. SERMAYE PİYASASINA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR
A. Sermaye Piyasasının Tanımı
B. Sermaye Piyasasının Unsurları
C. Sermaye Piyasasının Düzenlenme Amacı
D. 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
E. 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
F. Sermaye Piyasası Kurulu
II. SERMAYE PİYASASI SUÇLARININ EKONOMİK SUÇ İLE İLİŞKİSİ
A. Bir Suç Tasnifi Olarak Ekonomik Suç
B. Ekonomik Suça Ekonomik Ceza İlkesi
C. Sermaye Piyasası Suçları
III. GENEL OLARAK PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)
A. Piyasa Dolandırıcılığının (Manipülasyon) Tanımı
B. Piyasa Dolandırıcılığının Yasaklanmasına İlişkin Temel Nedenler
İKİNCİ BÖLÜM
SERMAYE PİYASASI HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI SUÇU
I. MÜLGA 2499 SAYILI SPKN'DEN 6362 SAYILI SPKN'YE PİYASA DOLANDIRICILIĞI SUÇUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER HAKKINDA
II. İŞLEM BAZLI PİYASA DOLANDIRICILIĞI
A. Genel Olarak
B. Korunan Hukuki Menfaat
C. Maddi Konu
D. Mağdur
E. Fail
F. Maddi Unsur
G. Manevi Unsur
H. Suçun Özel Görünüm Biçimleri
III. BİLGİ BAZLI PİYASA DOLANDIRICILIĞI
A. Genel Olarak
B. Korunan Hukuki Menfaat
C. Maddi Konu
D. Mağdur
E. Fail
F. Maddi Unsur
G. Manevi Unsur
H. Suçun Özel Görünüm Biçimleri
IV. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU
A. 6362 Sayılı SPKn md. 108 Hükmü Uyarınca Piyasa Dolandırıcılığı Sayılmayan Haller
B. İfade ve Basın Özgürlüğü Bakımından Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu
V. SUÇUN YAPTIRIMI VE ETKİN PİŞMANLIK HÜKMÜNÜN UYGULANMASI
A. Cezai Yaptırımlar ve Güvenlik Tedbirleri
B. İdari Yaptırım ve Tedbirler
C. Etkin Pişmanlık
D. Piyasa Dolandırıcılığı Suçuna İlişkin Yapılan Suç Duyuruları, Açılan Davalar ve Verilen Hükümler Üzerine Değerlendirme
E. Piyasa Dolandırıcılığı Suçuna İlişkin Öngörülen Cezai Yaptırımların Etkinliği Sorunu ve Düzenleme Önerileri
F. Sermaye Piyasası Dolandırıcılığı Suçunda Yatırımcılara Yönelik Tazmin ve Menfaatin İadesi Sisteminin Kurulması
G. Sermaye Piyasası Suçlarına İlişkin Müsadere ve El Koyma Sorununa İlişkin Düzenleme Önerileri
VI. SPK'NIN PİYASA DOLANDIRICILIĞI HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINDA ROLÜ
VII. SUÇUN MUHAKEMESİ
A. 6362 Sayılı SPKn md. 115 Hükmü Uyarınca Öngörülen Özel Başvuru ve Soruşturma Usulü
B. Görevli Mahkeme
C. Yetkili Mahkeme
D. Zamanaşımı
E. Piyasa Dolandırıcılığı Suçuna İlişkin İspat Sorunu ve Düzenleme Önerisi
F. Yargılama Makamlarının Piyasa Dolandırıcılığı Suçuna İlişkin İhtisaslaşma Sorunu ve Düzenleme Önerisi
SONUÇ
KAYNAKÇA