Olumlu zarar (müspet zarar), borçlunun sözleşmeden doğan borcunu hiç ya da gereği gibi ifa etmemesi nedeniyle alacaklının uğramış olduğu zarardır. Uygulamada bu durumun sıklıkla yaşanıyor olması, olumlu zarar kavramını daha da önemli hale getirmiştir. Bu zarar türünün, diğer zarar türlerinden ve benzer kavramlardan farklarının ayrıntılı bir şekilde ortaya konulması ihtiyacı bulunmaktadır. Bu çalışma kapsamında, olumlu zarar kavramının diğer zarar türlerinden ve bu kapsamda özellikle olumsuz zarardan farkları incelenmiş; olumlu zararın tazminini doğuran haller üzerinde durulmuş; olumlu zarar kavramının benzer diğer kavramlardan farklarından bahsedilmiş; olumlu zarar içerisine giren zarar kalemleri tek tek incelenmiş ve olumlu zararın hesaplanmasına ilişkin özellik arz eden durumlar üzerinde durulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
Giriş
BİRİNCİ BÖLÜM
OLUMLU ZARARIN GENEL ZARAR KAVRAMI AÇISINDAN İNCELENMESİ
I. Zarar Kavramı
A. Genel Olarak
B. Zarar Kavramının Menfaat Kavramı ile İlişkisi ve Tarihi Gelişimi
C. Zarar Kavramına İlişkin Teoriler
1. Fark (Menfaat) Teorisi
2. Somut (Tabii) Zarar Teorisi
3. Teorilerin Değerlendirilmesi
D. Zarar-Tazminat İlişkisi
II. Olumlu Zarar Kavramı ve Diğer Zarar Türleriyle Karşılaştırılması
A. Olumlu Zarar Kavramı ve Olumsuz Zarar Kavramıyla İlişkisi
1. Olumlu Zarar Kavramı
2. Olumsuz Zarar Kavramı
3. Olumlu Zarar Kavramının Olumsuz Zarar Kavramıyla İlişkisi
4. Olumlu-Olumsuz Zarar Ayırımının Gerekliliği Tartışması
5. Olumlu ve Olumsuz Zarar Kavramlarının Bütünlük Menfaati Kavramı ile İlişkisi
6. Sözleşmeye Aykırılığın Haksız Fiil de Teşkil Ettiği Haller Bakımından Olumlu-Olumsuz Zararın Durumu
B. Diğer Zarar Türleri ve Bunların Olumlu Zararla Bağlantılarının İncelenmesi
1. Maddi Zarar-Manevi Zarar Kavramı
2. Fiili Zarar-Yoksun Kalınan Kar
3. Mevcut Zarar-Müstakbel Zarar-Muhtemel Zarar
4. Doğrudan Zarar-Dolaylı Zarar-Yansıma Zarar
5. Normatif Zarar
İKİNCİ BÖLÜM
OLUMLU ZARARIN TAZMİNİ TALEBİNİN UYGULAMA ALANI VE OLUMLU ZARAR NİTELİĞİ TARTIŞILABİLECEK ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI DURUMLAR
I. Olumlu Zararın Tazmini Talebinin Uygulama Alanı
A. Genel Olarak
B. Olumlu Zararı Tazmin Yükümlülüğünü Doğuran Hallerin Görünüm Biçimleri
1. Sözleşmenin Kurulmasından Sonraki Kusurlu İfa İmkansızlığı Halinde Olumlu Zarar
2. Sözleşmenin Kurulmasından Önceki İmkansızlık Halinde Olumlu Zarar
3. Gereği Gibi İfa Etmeme Halinde Olumlu Zarar
4. Borçlu Temerrüdü Halinde Olumlu Zarar
5. Culpa in Contrahendo Sorumluluğunda Olumlu Zarar
6. Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi Halinde Olumlu Zarar
C. Viyana Satış Sözleşmesi ve Alman İfa Engelleri Sistemi Çerçevesinde Olumlu Zararın Uygulama Alanının Belirlenmesi
1. Viyana Satış Sözleşmesi'nde (CISG) Kabul Edilen İfa Engelleri Sisteminin Tanıtılması
2. Alman İfa Engelleri Sisteminin Tanıtılması
II. Olumlu Zarar Kavramıyla İlişkilendirilebilecek Kavramlar ve Özellik Arz Eden Bazı Durumlar
A. Olumlu Zarar Niteliği Tartışılabilecek Kavramlar
1. Ceza Koşulu
2. Götürü Tazminat
3. Faiz
4. Özel Hukuk Cezası (Medeni Ceza)
5. Kaim Değer Talebi
B. Tazmin Edilecek Zararın Olumlu Zarar Olma Niteliğine İlişkin Özellik Arz Eden Bazı Durumlar
1. Eser Sözleşmesinin Tam Tazminat Karşılığında Feshi (TBK m. 484)
2. Vekalet Sözleşmesinin Tam Tazminat Karşılığı Sona Ermesi (TBK m. 512)
3. Avukatlık Sözleşmesinin Avukatın Azli ve İstifası Nedeniyle Sona Ermesi Sonucu Ödenecek Tazminat (Avukatlık Kanunu m. 174)
4. Kira Sözleşmesine İlişkin Bazı Durumlar
5. İşverenin Etki Alanında Gerçekleşen Sebepler Yüzünden İşçinin İş Görememesinin Sonuçları (TBK m. 408)
6. Alman Hukukunda Boşuna Yapılmış Masrafların Tazmini Kavramı (BGB § 284)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
OLUMLU ZARARIN KAPSAMI VE OLUMLU ZARAR MİKTARININ BELİRLENMESİNE İLİŞKİN ÖZELLİKLER
I. Olumlu Zararın Kapsamı
A. Olumlu Zarar Kapsamında Talep Edilebilecek Fiili Zarar Kalemleri
1. İfa Edilmeyen Edimin Değeri
2. Edimin Yerine Getirileceği Düşüncesiyle Yapılan Masraflar
3. Alacaklının Alacağını Elde Etmek Amacıyla Yaptığı Masraflar
4. Alacaklının Taraf Olduğu Başka Bir Hukuki İlişkinin Olumsuz Etkilenmesi Sebebiyle Oluşan Zararlar
5. Ödenmeyen Alacak Yerine İkame Alımlar İçin Yapılan Masraflar
6. Edimin Değerinin Düşmesi Sebebiyle Uğranılan Zararlar
7. Zararın Tespiti ve Artmasını Önlemek Amacıyla Yapılan Masraflar
B. Olumlu Zarar Kapsamında Talep Edilebilecek Yoksun Kalınan Kar Kalemleri
1. Yoksun Kalınan Kar Kavramı
2. Olumlu Zarar Kapsamında Talep Edilebilecek Yoksun Kalınan Kar Kalemlerinin Tipik Görünüm Şekilleri
C. Olumsuz Zarar Kalemlerinin Olumlu Zarar Kalemleri ile Benzerlik Arz Edip Etmemesi Açısından İncelenmesi
II. Olumlu Zarar Miktarının Belirlenmesine İlişkin Özellikler
A. Genel Olarak
B. Mübadele ve Fark Teorileri
1. Mübadele Teorisi
2. Fark Teorisi
3. Mübadele ve Fark Teorilerine İlişkin Değerlendirme
C. Zarar Miktarının Genel ve Özel Hükümlere Göre Belirlenmesi
1. Olumlu Zarar Miktarının Genel Hükümlere Göre Belirlenmesi
2. Zarar Miktarının Özel Hükümlere Göre Belirlenmesi
D. Zararın Miktarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Zaman
1. Genel Olarak
2. Özellik Arz Eden Bazı Durumlar
E. Denkleştirme
F. Olumlu Zarardan Sorumluluğun Sınırlandırılması
1. Tazmini Gereken Olumlu Zararın Sınırlandırılması
2. Olumlu Zararın Belirlenmesinde Sınır Olarak Zararın Öngörülebilirliği Kriterinin Etkisi
3. Olumlu Zarar Tazminatının İndirilmesi
Sonuç
Kaynakça