Borçlunun, borca aykırı davranması halinde alacaklı, sözleşmede kararlaştırılmış olan cezai şartın ödenmesini talep edebilecektir. Böylelikle alacaklı, sözleşmenin ihlal edilmesi halinde zararın ve borçlunun kusurunun ispat edilmesinin aranmadığı bir hukuki imkana sahip olmaktadır. Cezai şart, sadece alacaklının ortaya çıkan zararını telafi etmek amacına sahip değildir. Bunun yanı sıra en önemli işlevi, borçlunun üzerinde kanundaki yaptırımlar dışında baskı kurmak suretiyle, borcun ifasının güvence altına alınmasıdır. Keza bazı durumlarda, cezai şartın cezalandırma amacı olduğundan da söz etmek gerekir.
"İş Hukuku'nda Cezai Şart" başlıklı çalışmamızda, cezai şart kavramı öncelikle genel hükümler çerçevesinde ele alınmıştır. Bu çerçevede cezai şartın amacı ve hukuki niteliği ile cezai şart türlerinin yanı sıra, özellikle cezai şartın miktarı ve aşırı miktardaki cezai şartın indirilmesi konuları üzerinde durulmuştur. Daha sonra cezai şartın sıklıkla yer aldığı iş sözleşmeleri genel işlem koşulları, feshe ilişkin ilkeler ve fesih türleri bağlamında inceleme konusu yapılmıştır. Ayrıca çalışma konumuzun kapsamı gereği, toplu iş sözleşmesinde yer alan cezai şart da değerlendirilmiştir. Son olarak cezai şart kararlaştırılmasının özellik arz ettiği, iş sözleşmesi sona erdikten sonra geçerli olan rekabet yasağı ile eğitim gideri karşılığı geri ödeme klozu konuları incelenmiştir. Bu çalışma yapılırken, Yargıtay kararlarından da mümkün olduğunca yararlanılmıştır. Ayrıca çalışmamızda, yeri geldikçe İsviçre ve Alman Hukuku ile karşılaştırma da yapılmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İçindekiler
Giriş
Birinci Bölüm
Cezai Şarta İlişkin Genel Bilgiler
I. Cezai Şart Kavramı ve Tanımı
A. Cezai Şart Kavramı
B. Cezai Şart Tanımı
II. Cezai Şartın Amacı
A. Güvence Amacı
B. Ceza Amacı
C. Telafi Amacı
III. Cezai Şartın Hukuki Niteliği
A. Ceza Niteliğinde Olduğu Görüşü
B. Tazminat Niteliğinde Olduğu Görüşü
C. Sigorta Niteliğinde Olduğu Görüşü
D. Hem Ceza Hem Tazminat Niteliğinde Olduğu Görüşü
IV. Cezai Şartın Benzer Hukuki Kavramlardan Ayrılması
A. Götürü Tazminat
B. İş Hukuku'nda Disiplin Cezaları
C. Dönme Cezası ve Cayma Parası
D. Gerçek Olmayan Cezai Şart
E. Teminat Akçesi
F. Garanti Sözleşmesi
G. Hak Düşürücü Kayıt ve Iskat Kaydı
V. Geçerli Bir Cezai Şart Kararlaştırılması İçin Aranan Unsurlar
A. Geçerli Bir Borç İlişkisi
B. Cezai Şart Anlaşması
C. Vaat Edilen Cezai Şart
VI. Cezai Şartın Özellikleri
A. Geciktirici Şarta Bağlı Borç Olması
B. Cezai Şartın Fer'i Niteliği
VII. Cezai Şartın Talep Edilme Şartları
A. Cezai Şartın Muaccel Olma Zamanı
B. Cezai Şartın Muaccel Olma Şartları
C. İspat Yükü
VIII. Cezai Şart Türleri
A. Seçimlik Cezai Şart
B. İfaya Eklenen Cezai Şart
C. İfayı Engelleyen Cezai Şart
IX. Cezai Şartın Miktarı
A. Genel Olarak
B. Cezai Şartı Aşan Miktarın Talep Edilmesi
X. Hakimin Aşırı Gördüğü Cezai Şartı İndirme Yetkisi
A. 818 Sayılı Borçlar Kanunu Dönemi
B. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Dönemi
XI. Borçlu veya Alacaklının Ölümü Halinde Cezai Şart
İkinci Bölüm
Bireysel ve Toplu İş Hukuku'nda Cezai Şart
I. İş İlişkisinde Cezai Şart
A. Genel Bakış
B. Genel İşlem Koşulu Bakımından Cezai Şartın Geçerliliği
C. Tarafların Borçları Bakımından Cezai Şartın Geçerliliği
D. İş Sözleşmesinin Feshi Halinde Cezai Şartın Geçerliliği
II. Toplu İş Sözleşmesinde Yer Alan Cezai Şart
A. Genel Olarak
B. Toplu İş Sözleşmesi Hükümleri Bakımından Cezai Şart
C. Toplu İş Sözleşmesinde Yer Alan Cezai Şartın Miktarı
D. Toplu İş Sözleşmesinde Yer Alan Cezai Şartın Yorumlanması
Üçüncü Bölüm
Bazı Özel Durumlar Bakımından İş Hukuku'nda Cezai Şart
I. Rekabet Yasağı Halinde Cezai Şart
A. Genel Olarak
B. Rekabet Yasağının Uygulama Alanı
C. Rekabet Yasağının Geçerlilik Şartları
D. İşçinin Ekonomik Geleceğinin Hakkaniyete Aykırı Şekilde Tehlikeye Düşürülmemesi
E. Geçerli Bir Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Hukuki Sonuçları
F. Rekabet Yasağının Geçersizliği
G. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin İhlal Edilmesi Ve Hukuki Sonuçları
II. Eğitim Gideri Karşılığı Geri Ödeme Klozu
A. Eğitim, Mesleki Eğitim Ve Geri Ödeme Klozu Kavramları
B. Eğitim Gideri Karşılığı Geri Ödeme Klozunun Konusu
C. Eğitim Gideri Karşılığı Geri Ödeme Klozunun Denetimi
D. Geri Ödenmesi Kararlaştırılan Miktar
E. Geri Ödeme Klozu Kararlaştırma Zamanı
F. Geri Ödeme Yükümlülüğü Kararlaştırılmasının Geçerlilik Şartları
G. Geri Ödeme Yükümlülüğü İle Cezai Şart İlişkisi
H. Geri Ödeme Yükümlülüğünün Muaccel Hale Gelmesi
Sonuç
Kaynakça