20. yüzyılda ulusal ve uluslararası insan hakları literatüründeki doktrinsel tartışmalar ekseninde klasik hakların devletin sadece negatif yükümlülüğünü yerine getirmesi suretiyle gerçekleşemeyeceği, aksine bu hakların korunması ve sağlanması hususunda devletin bazı pozitif yükümlülüklerinin olduğu görüşü kabul görmüştür. Temel hukuki dayanağını AİHS'in 1. maddesinde ve Anayasa'nın 5. maddesinde bulan pozitif yükümlülük doktrini, insan haklarının uygulamada da etkin bir şekilde korunmasını sağlamak amacıyla AİHM ve Anayasa Mahkemesi içtihatlarıyla hukukumuzda yerleşik hale gelmiştir. Pozitif yükümlülük doktrini çerçevesinde özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı (AİHS m. 8) oldukça geniş kapsamı dolayısıyla en zengin içtihat birikiminin olduğu haktır. Aynı zamanda bu hakkın müdahaleye en kapalı klasik haklardan biri olması devletin pozitif yükümlülüklerinin tespitini daha da önemli kılmıştır. Bu çalışmada pozitif yükümlülük kavramı ve kapsamına ilişkin teorik tartışmalardan yola çıkılarak özel hayatın ve aile hayatının korunmasında devletin pozitif yükümlülükleri güncel AİHM içtihatları ve Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru kararları ışığında ele alınmıştır. Çalışma ile hakkın koruma kapsamını ve buna bağlı olarak devletlerin sorumluluk sınırını genişleten pozitif yükümlülüklerin belirliliğini ve öngörülebilirliliğini sağlamak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda özel hayatın ve aile hayatının sadece teoride değil uygulamada da etkin şekilde korunması bilincinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASINDA DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NDE ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASI HAKKININ KAPSAMI
A. Özel Hayata Saygı Hakkı
B. Aile Hayatına Saygı Hakkı
C. Konuta Saygı Hakkı
D. Haberleşmeye Saygı Hakkı
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NDE ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASINDA TARAFLAR
A. Hakkın Öznesi Olarak Kişiler
B. Hakkı Korumanın Yükümlüsü Olarak Devlet
III. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ ÇERÇEVESİNDE ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASINDA DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
A. Genel Olarak
B. Negatif Yükümlülük Kavramı ve Kapsamı
C. Pozitif Yükümlülük Kavramı ve Kapsamı
D. Devletin Pozitif ve Negatif Yükümlülüklerinin Ayrımı
İKİNCİ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ'NİN YORUMU ÇERÇEVESİNDE ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Yorumu
B. Dinamik (Evolütif) Yorum Yöntemi
C. Dinamik Yorum Yoluyla Ortaya Konulan Pozitif Yükümlülükler
II. ÖZEL HAYATA VE AİLE HAYATINA MÜDAHALENİN HAKLILIK ŞARTLARI AÇISINDAN DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Genel Olarak
III. ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASI KAPSAMINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Genel Olarak
B. Özel Hayata Saygı Hakkı Kapsamında Devletin Pozitif Yükümlülükleri
C. Aile Hayatına Saygı Hakkı Kapsamında Devletin Pozitif Yükümlülükleri
D. Konuta Saygı Hakkı Kapsamında Pozitif Yükümlülükler
E. Haberleşmeye Saygı Hakkı Kapsamında Pozitif Yükümlülükler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN 8. MADDESİ IŞIĞINDA TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN İÇ HUKUKTAKİ YERİ VE DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin İç Hukuktaki Yeri
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Hiyerarşik Yeri Karşısında Devlet Erklerinin Yükümlülükleri
II. ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASI KAPSAMINDA TÜRK ANAYASALARINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN TEMELİ
A. 1961 Anayasası
B. 1982 Anayasası
III. ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASINDA DEVLETİN TEMEL AMAÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Devletin Temel Amaçları
B. Devletin Temel Yükümlülükleri
IV. OLAĞANÜSTÜ HALLERDE MİLLETLERARASI HUKUKTAN DOĞAN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLER
V. ANAYASA MAHKEMESİ'NİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARINDA ÖZEL HAYATIN VE AİLE HAYATININ KORUNMASI KAPSAMINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Özel Hayatın Korunması Kapsamında Devletin Pozitif Yükümlülükleri
B. Aile Hayatının Korunması Kapsamında Devletin Pozitif Yükümlülükleri
VI. POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜN ANAYASAMIZDA DÜZENLENMESİ ÖNERİSİ
VVII. DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜ IŞIĞINDA İHLAL YARATAN İHMALLER
VIII. AİHS'İN 8. MADDESİ KAPSAMINDA TARAF DEVLET OLARAK TÜRKİYE'NİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nden Kaynaklanan Yükümlülükler
B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Kararlarının Yerine Getirilmesine İlişkin Pozitif Yükümlülükler
SONUÇ
KAYNAKÇA